Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
70
RozdziałI
biuroostroodrzuciłojegonaleganienazastosowaniesiływlatach1932-1933;
HugoEberlein,dawnyprzyjacielRóżyLuksemburg,któregokrytykaLenina
niespodobałasięwZwiązkuRadzieckim;orazHermannRemmele,któryoka-
załsięnatylenieostrożny,byw1933r.powiedzieć,żeprzejęciewładzyprzez
nazistówoznaczaklęskęruchurobotniczego.Spośród44komunistów,którzy
wlatach1920-1933należelidopolitbiuraKomunistycznejPartiiNiemiecwię-
cejzginęłowstalinowskichczystkachwRosjiniżzrąkGestapoinazistów
wNiemczech113.
„Wrogowienarodu”
I
MłodyholenderskianarchistaMarinusvanderLubbe,przebywający
wareszciepopodpaleniuReichstaguwnocyz27na28lutego1933r.,musiał
wiedzieć,żenieopuściwięzieniażywy.PrzecieżpowiedziałtaksamHitler.
Oświadczył,żesprawcyzawisną,leczwypowiadająctesłowaautomatycznie
popadałwkonfliktzprawem.Powieszeniebyłopreferowanąmetodąegzekucji
wjegorodzimejAustrii,leczniewNiemczech,gdziejedynymsposobemsto-
sowanymodponadwiekubyłościęcie.PonadtoniemieckiKodeksKarnynie
przewidywałkaryśmiercizapodpalenie,oilewjegowynikuniktnieponiósł
śmierci,awbezpośrednimrezultacieczynuvanderLubbegoniktniezginął.
OdrzucającnabokskrupułydoradcówprawnychiurzędnikówMinisterstwa
Sprawiedliwości,gabinetnakłoniłprezydentaHindenburgadowydania29
marca1933r.dekretustosującegowsteczniepostanowieniadotyczącekary
śmiercizawartewdekrecieogłoszonympopożarzeReichstagu28lutegood-
nośnieprzestępstw,wtymzdradyipodpalenia,popełnionychpopierwszym
pełnymdniuHitleranaurzędziekanclerza,czylipo31stycznia.Jaknadal
ośmielalisiępodkreślaćniektórzydziennikarze,naruszałotopodstawowąza-
sadęprawa,mianowicieprawoniepowinnostosowaćretroaktywniekardo
przestępstw,zktóryminiewiązałysię,gdytebyłypopełniane.Gdybywchwili
występkuvanderLubbegozapodpaleniemszłakaraśmierci,tobyćmożeod-
straszyłobygotoodpopełnieniaprzestępstwa.Teraznikt,ktopopełniałjakieś
przewinienie,niemógłmiećpewności,jakaspotkagozaniekara114.
HitleriGöringbylizdeterminowani,żebydoprowadzićdoegzekucjivan
derLubbego,aleoprócztegopragnęlipowiązaćpodpalenieReichstaguzKo-
munistycznąPartiąNiemiec,którąpraktycznierzeczbiorącwyjęlispodprawa
113Weber,DieWandlung,s.357-358;idem,rWeisseFlecken’inderGeschichte:DieKPD-Opferder
StalinistischenSäuberungenundihreRehabilitierung,FrankfurtamMain1990;orazInstitutfurdie
GeschichtederArbeiterbewegung(red.),IndenFängendesNKWD:DeutscheOpferdesstalinistischen
TerrorsinderUdSSR,Berlin1991.
114RichardJ.Evans,RitualsofRetribution:CapitalPunishmentinGermany1600-1987,Oxford1996,
s.620-623.Opisywanazasadajestznanajurystomjakonullapoenasinelege.
