Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
tantembyłm.in.O.vonGierke5,aktórejpodstawąbyładoktrynaprawanatural-
negoJ.Locke’a.Uważałon,żegmina–wrozumieniusamorząduterytorialnego
–niepowstaławwynikuprawapaństwowego,alejestosobąprawnątaksamojak
człowiek.Państwoniemożeingerowaćwwewnętrznesprawyczłowiekaiwspól-
notygminnej,apodmiotyteposiadająpełnąwładzęnadswoimisprawami6.
Nagrunciepolskim,wopozycjidoteoriinaturalistycznej,J.Panejkouznał,że
samorządjestczęściąadministracjipaństwowejijestorganiczniezespolony
zcałościąpolitycznegoisocjalnegożycianarodu.Uważałon,żeadministra-
cjęsamorządowąmożnatraktowaćjakouzupełnienieadministracjirządowej,
anawettam,gdzieadministracjasamorządowajestsilnierozwinięta,można
mówićozamianieadministracjirządowejnasamorządową7.Wtymujęciusamo-
rządjestzatemopartąnaprzepisachustawyzdecentralizowanąadministracją
państwową,prowadzonąprzezlokalneorganyniepodległehierarchicznieinnym
organomisamodzielnewgranicachustawiogólnegoporządkuprawnego8.
Zkoleizwolennicyteoriipolitycznejdowodzą,żepojęciesamorządujest
kategoriąpolityczną,zktórejniemożnawyprowadzićżadnychregułanizasad
prawnych,cosprowadzasiędouznaniasamorząduzainstytucjęrealizującą
określoneinteresyczypostulatypolityczne.Zaprekursoratejteoriiuznajesię
R.vonGneista9,ajejpowstaniejestrezultatembadańnadadministracjąangielską
iopierasięnakoncepcjiselfgovernment.Wteoriitejprzyjmujesięzałożenie,że
państwoispołeczeństwototrwałeiścierającesięzesobąsprzeczności10.Spór
toczysięozakresswobódimiejscewspólnotlokalnychwprawnychramach
państwa.Wartowtymmiejscuwspomniećoistotnymwkładziedoświatowego
dorobkupolskiejmyślisamorządowejokresudwudziestoleciamiędzywojen-
5O.vonGierkeżyłnaprzełomieXIXiXXw.Uznawanyjestzatwórcęniemieckiegoprawa
konstytucyjnegoorazinicjatorawykorzystaniabadańsocjologicznychwnaukachprawnych.
Zob.Encyklopediapowszechna,t.2,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1997,s.524.
6A.K.Piasecki,op.cit.,s.21-22.
7J.Panejko,op.cit.,s.56.
8Ibidem,s.97.
9R.vonGneist,niemieckiprawnikipolityk,profesoruniwersytetuwBerlinie,posełdo
sejmupruskiegoiReichstagu,zajmowałsiętematykąsamorząduterytorialnego.Uważał,żedecy-
dującymczynnikiem,którynadajegminiecharaktersamorządowy,jestudziałwosobowymskła-
dzieorganówlokalnychurzędnikówhonorowych,cojestnastępującoargumentowane:„urzędnik
niepobierającypłacyidlategoosobiścieniezawisły,niebędziestałnausługachstronnictw,posia-
dającychwładzęiniebędziewykonywałbezsprzeciwuwszystkiego,comupolecicentralnawła-
dza”.Szerzejzob.K.Owsiak,Zhistoriidoktrynysamorząduterytorialnego,„ZeszytyNaukowe
UniwersytetuEkonomicznegowKrakowie”2007,nr754,s.133.
10Ibidem,s.132.
