Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
KarolinaTomczak
sacrum,którebyłoskupionewokółchrześcijańskiegoBogaiujednolicałona-
turalniechaotycznyświat,ustanawiającaksjologicznecentrum,niewzruszony
światopoglądowyładihierarchięnabsolutnych”wartości2.Stałapodstawaświa-
taiegzystencjiorazokreślonezasadypostępowaniaitworzeniaumożliwiały
kultywowaniejakościtrwałych-dlamodernizmukulturowoiedukacyjnie
bezcennych.
Postmodernistycznaperspektywaedukacyjnajestkonstytuowanawedług
nowychkategoriiświatopoglądowych,zrodzonychnapoczątkulatsiedemdzie-
siątychXXwieku.Wewspółczesnejkulturzenadmiaru(JeanBaudrillard)3sztu-
katocollage,czyliirracjonalnacałośćzracjonalnychelementów,zaskakująca
swojąróżnorodnością(RyszardKapuściński)4,czyWielkaRupieciarnia(André
Malraux)-zbiórtoposów,obrazów,symbolilubtechnik,doraźnieiprzedmio-
towonużywanych”-którazastępujedawnementalneMuzeumWyobraźni,bę-
dąceskarbnicąszanowanycharcydziełróżnychkulturoponadczasowejrandze5.
Sztukapostmodernistycznastanowiewidentnyprzejawpotrzebynowego
językaartystycznego,odpowiadającegonanoweczasy.Mimotojejstatusjest
nadaltrudnydookreśleniaikonsekwentnieanalizowanywodniesieniuzwłasz-
czadotwórczościpierwszejpołowyXXwieku.Dlategowzależnościodposta-
wyinterpretacyjnejnazywasięjąkontynuacjąawangardy,czylinawangardąpo
awangardzie”,lubjejzaprzeczeniem,widocznymprzedewszystkimwpodważe-
niuautonomiisztuki,czylinantyawangardą”,czyteżodrębnąjakościąartystycz-
ną-ntransawangardą”6.PopodobnykontekstbadawczysięgaStefanMorawski,
wskazującpostmodernizmonastawieniuantyawangardowym,którymokreśla
sztukęprzeznaczonądlaprzeciętnegoodbiorcy,wpisanąwkulturęmasowąiko-
mercjalizację.Swobodnaintertekstualnośćtejtwórczościopierasięnaparodii,
pastiszu,eklektyzmieczykontaminacji,którychzastosowanieiodbiórzapew-
niająrozrywkę,atakżeprzyjemność.Autorkategorycznieodróżniamodernizm
awangardowyodpostmodernizmuantyawangardowego,któryzaprzeczaistocie
sztuki,stającsięnieartystycznymproduktemnowychczasów,czylinpseudosztu-
ką”lubnpo-sztuką”7.Pejoratywneokreśleniapodkreślająnieudolnąpróbęwpi-
saniasięwperspektywęartystycznątegodrugiegowariantu,cotymbardziejgo
deprecjonuje,jednocześniezdradzająprzywiązanieMorawskiegodokultusztu-
kitradycyjnejinwysokich”lotóworazklasycznejestetyki.Badaczprzekonuje,że
2T.Szkołut:Sztuka-edukacja-ponowoczesność.Słowowstępne.W:Sztukaiedukacja
wepoceponowoczesnej.Red.Idem.Lublin1995,s.11.
3M.in.J.Baudrillard:Symulakryisymulacja.Przeł.S.Królak.Warszawa2005.
4R.Kapuściński:Światdrżycorazmocniej.nGazetaWyborcza”,24.12.1994,s.11.
5T.Szkołut:Sztuka-edukacjaś,s.9.
6G.Dziamski:Awangardapoawangardzie.Odneoawangardydopostmodernizmu.Po-
znań1995.
7S.Morawski:Nazakręcie.Odsztukidopo-sztuki.Kraków1985.Także:Idem:Postmo-
dernizm-drogadonikąd?nPolonistyka”1994,nr10,s.583.
