Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
czyteżpodróżopisarstwoPolakównależyumieścićwtypowymdlaXIXw.
ogólnoeuropejskimnurcienarracjioWschodzie.
Wrozdzialetymzajmiemysięteżtrudniejszymidouchwyceniaelemen-
tamipolskiejeksploracjiGizy.Prześledzimyspórdotyczącyautorstwapa-
triotycznejinskrypcji,wykonanejprzezPolakanapiramidzieCheopsa,po-
równamytakżedwanajlepszechybawśródpolskichrelacjirefleksyjneopisy
WielkiegoSfinksa.Wreszcieprzeanalizujemypoemat,wktórymnarodowy
wieszczużyłsceneriipiramiddoprzedstawieniatypowychformXIX-wiecz-
negopolskiegopatriotyzmu-wtensposóbpokażemy,żezabytkiGizynie
stanowiłydlapolskichpodróżnikówtylkopozycjinaliścieobiektówdoobej-
rzenia,alebywałyteżdlanichźródłemsilnychemocjiiuniesień,nawetreli-
gijnych.
Omówimytakżedwazjawiska,którenaturalniełącząsięzrozwojemtu-
rystyki:dewastacjęzabytkówgizańskichorazhandelpamiątkami.Woparciu
opolskierelacjeprześledzimy,jakprocederfałszowaniazabytkówprzekształ-
ciłsięwsztukęwytwarzaniapomysłowychpamiątek,cozkoleistaniesię
dlanaspretekstemdopokazaniaprzemianwmentalnościsamychEgipcjan
iwmyśleniuEuropejczykówozabytkachstarożytności.
Zastosowaneprzezenaskryteriadoboruźródełwykorzystanychwtej
częścipracybyłydwojakiegorodzaju.Cechąwspólnąrelacji,poktóresięg-
nęliśmy,jestprzedewszystkimto,żeichautorzyprzybylidoEgiptutylko
napewienczas,żekrajtenbyłdlanichcelemlubprzystankiemwjakiejś
podróży.Faktbyciawpodróżyzdefiniowałwpewiensposóboptykęspisanych
przeztychludzirelacji-sątowspomnieniazestykukultur,opisyzetknięcia
zczymśnowym,ekscytującym,egzotycznym.
Drugimkryteriumdoboruźródełbyłapostawaintelektualnaichautorów.
ZajęliśmysięprzedewszystkimtymiPolakami,którzywXIXw.przybylido
Gizyniewwynikusplotuokoliczności,takichjaknaprzykładchęćuniknię-
ciarepresjiponarodowychpowstaniach,leczpoto,byzaspokoićswąpasję
poznawczą.Będąnasinteresowaćniewygnańcylubtułacze,którzydoEgiptu
trafilizmusu,leczturyściientuzjaści,którzybyligotowinarazićsięnatrudy
ikosztyspecjalniepoto,bynawłasneoczyzobaczyćpiramidy.Dlategowy-
korzystujemym.in.relacjęAnnyNeumanowej(1854-1918),żonykonsula
austriackiegowKairze,któraprzebywaławEgipcieod1879do1893r.Dłu-
goletnipobytnadNilemzpewnościąuniemożliwiaokreślenieNeumanowej
mianemzaledwieturystki,jednakjejpasjapoznawaniaEgiptu,jegoodległej
przeszłościibarwnejwspółczesności,stawiapaniąkonsulowąwszeregu
Polakówświadomieichętniepenetrującychpograniczekultur,łaknących
wiedzyoobcychkrajach.
FaktodbyciawycieczkidoGizyuznajemyzadowódrzeczywistegozain-
teresowaniazabytkamiEgiptu,choćniewewszystkichprzypadkachtakie
