Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prolegomena
11
Zróżnychpowodówwksiążcezabrakłodziełteżnakonwer-
satoriachdyskutowanych,m.in.MeyrinkowskiegoGolema,bo
interpretacjentarotowe”JanaTomkowskiego1iJerzegoProkopiuka2
okazałysięgłębokoprzekonujące,onieśmielająceodkrywczością.
OJekylluiHydzienapisanofoliały,ichoćnieuważam,bygłośny
iniecoprzereklamowanyesejVladimiraNabokova3byłnostatnim”
ważkimdotegodziełakomentarzem,mojewidzenieStevensonow-
skiejparabolimacharakterpolisemicznyirozwarstwiony,pozosta-
jącydopierowfaziekrystalizacji.PodobniezopowiadaniamiAlana
EdgaraPoego.Nadmiernesugerowaniesięncudzymsłowem”za-
tarło,jakpodejrzewam,raczejbezpowrotniepierwotnośćodbio-
ru.ZinnychpowodówstraciłamzainteresowaniedlaBiesóworaz
Zbrodniikary–ichuładzonepointywydająmisiędziśdoktrynalne
ickliwiepedagogiczne,psująceostatnimiakordamiefektczytelni-
czegoprzygnębienia,coprzecieżdziś,wdobieludycznejbeztroski,
jestniemałąwartościąautopoznawczą.MimoiżDzieciszatanasą
podobnonieudolnąkopiąBiesów,wolętepierwsze,ponieważPrzy-
byszewskiwodróżnieniuodDostojewskiegowie,jakskończyćpo-
wieść,byjejniezamykaćsztucznąformułąwychowawczą4.Imoże
wtymwłaśnietkwizagadkowośćdziełapolskiegoautora.
PozatekstemoUległościżadenniepodejmujewłaściwie
ngierniepoważnych”,niemaGombrowiczowskichOpętanychani
KabaretumetafizycznegoManueliGretkowskiej.Brakujeteżreali-
zmumagicznegowpisanegowAuręCarlosaFuentesaitakczęsto
1J.Tomkowski,Drogailabirynt,[w:]idem,Mistykaiherezja,Ossa2006,
s.279–302.
2J.Prokopiuk,GustawMeyrink–„SzatanzPragi”(ijego„Golem”),[w:]idem,
Pięknojesttylkognozypoczątkiem,Katowice2007,s.160–193.
3V.Nabokov,RobertLouisStevenson(1850–1894).Dziwnyprzypadekdok-
toraJekyllaipanaHyde’a(1885),[w:]idem,Wykładyoliteraturze,przeł.Z.Batko,
Warszawa2005,s.246–276.
4Pisałamotymwosobnymtekście:D.Samborska-Kukuć,„Jamduchjest,
któryciągleprzeczy”–żywiołnegacjijakozasadaświataw„Dzieciachszatana”Sta-
nisławaPrzybyszewskiego,[w:]Negacjawjęzyku,tekście,dyskursie,Łódź2018,
s.163–173(wdruku).
