Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławTacik
UniwersytetJagielloński
OJEDNOKIERUNKOWOŚCI
WFILOZOFIINOWOCZESNEJ
Lanuitdévoreceux-làseulsquitombent.
EdmondJabès,Chansonpouruneamoureusesecrète1
Tekst,każdytekst,takżefilozoficzny,zajmujemiejsce;przychodzipotekście
izamykasięprzedtym,jakiponimnastąpi.Jeśliwyobrazićsobieogółwszyst-
kiego,cokiedykolwiekzostałozapisane,niezmierzonąprzestrzeńodciśnię-
tychśladów,jakąEdmondJabèsnazywałKsięgą2,towówczasmiejscewyzna-
czonepojedynczemutekstowizdajesięzatrważającoskromne.Takskromne,
żetylkodziękiochronnemuzłudzeniu,pozwalającemunachwilęniewidzieć
bagażuprzeszłości,wogóledajesięzauważyć.Wtejskąpejprzestrzenilokuje
siępiszący,któregozapomnienieosłaniaprzedwszystkim,cojużnapisane;
zapomnienieotwieraprzedtekstemchwilęswobody,dającejnadziejęznale-
zieniajegowłasnego,wyjątkowegorozwiązania.Byćmożewięcfilozoficzne
rozwiązanieprzychodzitylkodziękiniepamięci,którawykrawadlańprze-
strzeńiodcinaodrozwiązańjużistniejących.WalterBenjaminsugerował
niegdyś,żekażdedziełokulturyokupionejestwyzyskiemiupokorzeniem
pokonanych,którzyniemająwłasnej,ciągłejijasnejhistoriipowszechnej,
którychhistoriatoniewmroku,stanowiącdrugąstronętego,cozprzeszło-
ścisiędlanasprzechowało3.Czyanalogicznejpracyniewykonujewobec
1
E.Jabès,LeSeuilLeSable.Poésiescomplètes1943-1988,Paris1991,s.56.
2
Por.np.E.Jabès,Aeli,przeł.A.Wodnicki,Kraków2006,s.41.
3
nPanującywszakżesązawszedziedzicamitychwszystkich,którzykiedykolwiekzwycię-
żyli.Wczuwaniesięwzwycięzcówwychodzizatemnakorzyśćwłaśniepanującym.Historycz-
nemumaterialiściedośćtego,copowiedziano.Ktozawsze,ażpodzieńdzisiejszyodnosizwy-
cięstwa,tenmaszerujewtriumfalnympochodzie,ponadtymi,którzydziśsąnadnie.Zdobycz,
jakzawszebyłowzwyczaju,wtympochodzieuczestniczy.Zwykłosięjąnazywaćdobrami
