Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siędociekliwie,alewrzeczywistościodnosiłsiędonichzzewnątrz,
jakoosobatrzecia,którakwestietesceptycznieważyirozważa,
wszelakoniekwapisięzwyznaniemwiary.Niezdradzałytejta-
jemnicytakżewypowiedziizachowanianarratoróworazkluczo-
wychpostacizutworów.Religialubjejbraknieodgrywaływiększej
roliwichcharakterystyce,obrazachmyśliiprzeżyćorazwhistorii
fabularnej9.Niejestpewne,czyodpowiedźnapytaniaowyznanie
wniosłabycokolwiekdowiedzyoliterackichaspektachpisarstwa
Kafkiiczywogólewartosięsprawązajmować.
Rzeczwtym,żeczytanieprzezautoraProcesupopularnych
wepocepisarzyreligijnychdowodziłodokładnietegosamego,co
lekturypisarzy(naprzykładpismFryderykaNietzschego)progra-
mowoantyreligijnych,wyznającychpoglądGottisttot10.Zbraku
jednoznacznychdeklaracjiKafkiwomawianychkwestiachpo-
wstawaływrezultacieinterpretacjekrańcowosprzecznezreligij-
nymi.Wskazywałyonenaantymetafizyczne,antyfundamentali-
stycznelubzgołananihilistyczneaspektymyśliipisarstwaKafki11.
SceptycyzmwkwestiiważnościtychsprawdlaKafkiorazdlazro-
zumieniajegopisarstwawydajesiętychokolicznościachuprawnio-
1111111
9OtojakująłrzeczVladimirNabokov:flIwanttodismisscompletelyMax
Brod'sopinionthatthecategoryofsainthood,notthatofliterature,istheon-
lyonethatcanbeappliedtotheunderstandingofKafka'swritings.Kafka
wasfirstofallanartist,andalthoughitmaybemaintainedthateveryartistis
amannerofsaint(Ifeelthatveryclearlymyself),Idonotthinkthatanyre-
ligiousimplicationscanbereadintoKafka’sgenius”,VladimirNabokov,Lec-
tureon"TheMetamorphosis"patrz:
http://victorian.fortunecity.com/vermeer/287/nabokovs.metamorphosis.htm.
10StosunekKafkidoNietzschegoomawiaP
.Bridgewater,KafkaundNietzsche,
Bonn1974.PolemicznystosunekKafkidoNietzschegokreśliT.Menke,Der
„Anti-Nietzsche”oderDasVerschwindendesbürgerlichenIndividuums:ZuFranz
KafkaundRobertWalser,flJournaloftheKafkaSocietyofAmerica”(Philadel-
phia)1992Dec.,16:2,s.45-50.
11ZagadnienietopostawiłW.Emrich,FranzKafka.DasBaugesetzseinerDichtung.
DermündigeMenschjenseitsvonNihilismusundTradition,Frankfurta.M.1970.
15