Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
JadwigaMizińska
Starsi,którzyurodzilisięidorastaliwklatcestaregoreżimu,wsystemiezniewo-
lenia,musząsiędostosowaćdowymogówżycianawolności.Wolnośćtaokazuje
siębowiemdlanichnietylebrakiemwszelkichograniczeń,ilepojawianiemsię
iobecnościąograniczeńnowych,nieznanych.Cinatomiast,którzyprzyszlina
gotowy,porewolucyjnyświatmusząsamiwynaleźćiprzetestowaćnieistniejący
przedtemrodzajadekwatnychzachowań,którychprzecieżniemogliodziedzi-
czyćpoDniedzisiejszych”przodkach.Innymisłowy,poprawnymutrwaleniusię
bytowychzdobyczySolidarności(wszczególnościwłasnościprywatnej)rozpo-
cząćsięmusiałprocesswoistejrewolucjimentalnej.Jegopodstawowymotywto
wzorowanenaNietzschemDprzewartościowaniewszystkichwartości”;dosłow-
niewszystkich:nietylkopolitycznychiekonomicznych,alerównieżmoralnych,
obyczajowych,estetycznych,anaweterotycznych.Iconajważniejsze:antropo-
logicznych,dotyczącychmiejscairangiczłowiekawporewolucyjnymsystemie
aksjologicznym.
Powtórzmyznaciskiem:podczasszybkiegoprzechodzeniaodkomunizmudo
kapitalizmu,zwanegookresemtransformacji,rychłowyszłonajaw,iż–prócz
zmianyładuustrojowegoiideologicznego–każdypowinienjaknajprędzejzrewi-
dowaćrównieżwłasnyDładwewnętrzny”.Toznaczy,wyzbyćsięnawyków,jakie
umożliwiałyprzetrwaniewopresyjnymizakłamanymkomunizmie(np.Ddwój-
myślenia”,Dkombinowania”,Dzałatwianianalewo”),anaichmiejscewypracować
sobietakie,którebędąadekwatneifunkcjonalnewneoliberalizmie.Chodzitu
mianowicieonowąodmianętego,coKarlMannheimnazywałDminimumnie-
zbędnegokonformizmu”(Mannheim,1989,s.189).Zdaniemtegomyśliciela,
pewnadozakonformizmu–czylioptymalnegodostosowaniastylubyciaizacho-
waniadoobecnejformyspołecznejegzystencji–jestkoniecznadoodnalezienia
sięwnowychwarunkachiprzystosowaniadowymagańwygodnegożycia.
Kuzaskoczeniuwieludawnychpolskichopozycjonistówwymarzonademo-
kracja,demolującznaną,mocnoprzerdzewiałąklatkęautokratyzmu,zamknę-
łaichwnowym,prawierówniesztywnymgorsecie,ograniczającymswobo-
dęruchówidziałań.Konsumpcjaoczekiwanejwolnościokazałasięśniewolą
konsumpcji.Obecnaodmianakapitalizmu(konsumpcyjnyneoliberalizm)ma
wpisanywsiebiewzórkonkurencjiodobramaterialne,stanowiąceprzedmiot
najusilniejszegopożądania.DKonsumuj,albozgiń”–toimperatywkategoryczny
neoliberalnegokonsumeryzmu.Niechodzitu,rzeczjasna,ośmierćfizyczną,ale
oDśmierćspołeczną”nazywanąwykluczeniem.Wartowtymmiejscuodesłaćczy-
telnikadoznakomitegoopracowaniataksamegopojęcia,jakiwielurozmaitych
postacitegofenomenu,jakiezaproponowaławswejrozprawiedoktorskiejTeresa
Klimowicz.Analizującliczneaspektywykluczenia–ekonomiczny,socjologiczny,
psychologiczny,polityczny–autorkaproponujeiprzedstawiaargumentyzatym,
bywykluczeniewłączyćdorzędukategoriifilozoficznych(Klimowicz,2014).
