Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiek),zAmerykanów—Gershwina,Coplanda,Bernsteina,ześciśle
współczesnych—Liebermanna,OrffaczyBlachera,iwielu,wielu
innych.
Problematykęjazzurozpatrywaćmożnanaparuodrębnych
płaszczyznach.Dlaporządkuustalmytepłaszczyzny,mówiącbowiem
otakzłożonymibogatymzjawisku,specjalniepostaraćsięwarto
omaksymalnąjasnośćiprzejrzystość.Spróbujmywięcpopatrzeć
najazzpokoleiztrzechpunktówwidzenia:jakonazjawisko
dźwiękowe,posiadająceokreślony,choćpodlegającyewolucjomstyl
muzyczny,jakonazjawiskospołeczno-socjologiczneiwreszciejako
nazjawiskoestetyczno-emocjonalne.Tetrzypunktywidzeniałącząsię
zsobąściśleiwsumiedopieroskładająsięnacałokształtfenomenu
zwanegojazzem.Takjużbowiemjestnaświecie,żekażdanowa
sztukaoszerszymzasięguwiążesięściśleznowymiformami
społecznegoodbioru,znowąobyczajowością,nowymtypem
emocjonalizmui,cozatymidzie,znowąkoncepcjąestetyczną.
Jeślichodzioczystomuzycznewłaściwościjazzu,jakrytmika,
melodyka,harmoniaczyinstrumentacja,tojużuzaraniajegohistorii,
wokresienowoorleańskim,zauważyćmożnaowoparadoksalne
stopieniesięwmuzycejazzowejelementówludowychzestradowo-
artystycznymi.Najłatwiejzaobserwowaćtonaproblemie
wczesnojazzowejharmonii.Oilefascynującąswąrytmikęjazz
wywiódłzapewnejeszczeztradycjiafrykańskich,oiletematykę
wczesnegojazzudasiępoczęściwyprowadzićzobrzędowych
ireligijnychpieśnimurzyńskichorazzzaczątkówfolkloru
amerykańskiego(śpiewytraperów,cowboy’ów,hymnyprotestanckie
itp.),otyleharmoniajazzubyłaodpoczątkuharmoniąchromatyczną,
wywodzącąsięzówczesnejeuropejskiejmuzykikoncertowej,
zSchumanna,Chopina,Liszta,Wagnera,potemzeStraussa
iSkriabina.Obfiteużyciecztero-ipięciodźwięków,nierzadko
alterowanych,ciągłedominantowezboczeniamodulacyjne
(„dominantywstawione”),śmiałemodulacjechromatyczne
—wszystkoto,przewędrowawszyjakimiśtamdrogami
doświadomościsłuchowejczarnychwynalazcówiinicjatorówjazzu,
ukazałosięnagle,złączonezinnąrytmikąiinstrumentacją
—wzupełnienowymświetle.TensamakordnonowyuChopina
iLisztaposiadazupełnieinnąfunkcjęwrażeniowąniżwjazzowej
improwizacji.Niezwykłasamodzielnośćwposługiwaniusię
aktualnymiśrodkamimuzykiartystycznejiwynikającaztego
krańcowaprzemianaichfunkcjiwrażeniowej,wywołanazupełnie
