Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odmiennymkontekstemogólnym—otocechyjazzutrwającepodziś
dzień.Onetosprawiają,żejazzjestwobecmuzykiartystycznejjakąś
równoległą,alejednocześnienawskrośsamodzielną„ścieżkąobok
drogi”,azarazembywa—niezawszeotymwiedząc—jej
ambasadoremwobecszerokichmasodbiorców.Dowodzitojeszcze
jednej,obokżywiołowegotalentuioryginalności,ważnejcechy
mistrzówjazzu:ichgłębokiejaintuicyjnejkulturymuzycznej.
Intuicyjnej—boprzecieżnaogółniestudiowalioni
wkonserwatoriach,leczszlifowaliswedoświadczeniemuzyczne
naulicachiparkietachdansingowych.
Zjawiskoprzejęciaprzezwczesnyjazzeuropejskiejharmonii
chromatycznejjestosobliwezjeszczejednegopunktuwidzenia.Oto
harmoniatabyławEuropiezwiązanawyłączniezmuzyką
artystyczną,ześrodowiskiemowyższejkulturze,pozostawała
natomiastobcaludowi.Folkloreuropejski,wprzeciwieństwie
domuzykitakzwanejartystycznej,opierałsięprzeważnie
nadiatonice,naspecjalnychskalach(unasm.in.słynnawlidyjskim
trybieutrzymana„gamagóralska”),nierzadkonawetnapentatonice.
Toteżeuropejskatwórczośćmuzycznatakdługoniepotrafiła
wyzyskaćistotnychskarbówdźwiękowychfolkloru,jakdługotrwała
wszechwładzachromatyki,jakdługotoczyłsięirozwijałówwielki
dziewiętnastowiecznyprocesnarastaniagmachuchromatycznej
komplikacji.Dopieropooswobadzającym,antychromatycznym
przewrociedebussy’owskimotwarłysiędlafolkloruwrotawgłąb
„muzykipoważnej”,adlakompozytorówmożliwościeksploatacji
diatonicznychskarbówmuzykiludowej—wtedytopowstały
folklorystycznearcydziełaStrawińskiego,BartokaczydeFalli.
Natomiastfolklorjazzowy,naprzekór„normalnemurzeczy
porządkowi”byłfolkloremchromatycznymitochromatycznym
nasposóbeuropejski(inaczejzupełnieprzedstawiasięsprawa
zegzotycznymifolkloramichromatycznymijaknp.arabskim).
Wynikatozapewnezfaktu,żemimoswychpradawnychmurzyńskich
koneksjijazzokazałsięjednakfolkloremmiejskim,którypowstał
niejakonanaszychoczach,jakostoprozmaitychelementów
cywilizacyjnychibyłnajbardziejzewszystkichfolklorówwystawiony
nadziałaniemiejskiejsztukiestradowo-artystycznej.
Wspomnieliśmy,żeeuropejskachromatykauzyskaławjazzie
zupełnienowycharakterwrażeniowy,dziękiodrębnemukontekstowi
rytmiczno-instrumentalnemuiemocjonalnemu.Niebezznaczenia
jednakbyłtujeszczejedenczynnik,naturyczystofonetycznej.
