Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestjaskiniąsnów,jaskiniąbiernychobserwatorów.obudzićsięto
uczestniczyć,niewwyobraźni,leczcieleśnie,wewspólnocie”8.
5.
GdyRozanowmówi,żewszechświatnkroczy”
,każenamwziąćudział
wwielkimwidowiskurzeczyizjawisk,jakierozgrywasięnazewnątrz
nas,alejednocześnieuczy,żeniejesteśmywnimjedyniewidzami,
azatemmusimyćwiczyćsięwsztucewolnegosądu.Wobecnkrocze-
niawszechświata”niepozostajemyanibierni,anibezradni;nchodze-
nie”jestmiarąnaszejwolności.Alemaksymęrosyjskiegomędrcaro
-
zumiemjeszczeinaczej:zarównonkroczenie”
,jakinchodzenie”mają
swójkres.Koniecpierwszegojestodległyinieprzewidywalny(oile
nieprzyspieszymygosaminieodpowiedzialnymipoczynaniamiso-
cjopolitycznymiiantyekologicznymi);koniecnchodzenia”natomiast,
choćbyćmożenienatychmiastowy,jestjednakbliski,azmęczenieto-
warzysząceintensywnemuruchowipieszegotojegozapowiedź.Wszak
niebezprzyczynymówisięonśmiertelnymstrudzeniu”piechuraalbo
biegacza.nGdykrokiumilkną-światsięskończy”;toprawda,którą
musimybraćpodrozwagę.Daremnebyłobymyślenieoskończeniu
wszechświata,natomiastjestpodstawowymobowiązkiemmyślenie
okońcuświatajakomożliwejklęscenaszegosposobujegoorganiza-
cji;takmożezacząćsiępragnieniezmianyzastanegoporządku,który
jużteraz,zdajesię,osiągnąłkresswoichmożliwości.Nicniemożeteż
zwolnićnasodmyśleniaokońcuświata,jakimjestkonieckażdegoin-
dywiduum,zktórymnkończysię”pewiennświat”
.Ztakiegoczuwania
nadśmierciążycieczerpieswojąenergię.Wiążętozchodzeniemize
szczególnąroląnóg;dziękinimstojęmocnonaziemi,gdyumręwynio-
sąmniennogamidoprzodu”;nprzyjdąposługaczeipotaszcząniebosz
-
czykazaręceizanogi,idolochu”9.Janiebędęchodził,alewciążbędą
chodzićinni.Każdykrokprzybliżanasdonkońca”
,francuskichwyta
todoskonale-wszakpasoznaczanietylkonkrok”
,alerównieżjest
8N.o.Brown:Love)sBody.NewYork:VintageBooks,1966,s.255.
9A.Czechow:Salanr6.Przeł.M.Dąbrowska.W:A.Czechow:Opowia-
daniaiopowieści.oprac.R.Śliwowski.Wrocław:ossolineum,1989,s.290.
12
