Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
antropologówbyłzawszesprzeciwwobecnadmiernychgeneralizacji,trzeba
jednakwziąćpoduwagę,żezjawiskouchodźstwaniemożebyćpostrzegane
jedyniepoprzezpryzmatindywidualnychprzypadków.BarryStein,broniąc
sięprzedkrytyką,niebezracjiwskazywał,żewielubadaczypowtarzate
samebłędy:traktujesytuacjeuchodźczejakowyjątkoweczyodosobnione
wydarzeniaipoprostuniewyciągawnioskówzhistoriidotychczasowego
uchodźstwa,anieznającjej,wynajdujewciążnanowotosamokoło.Czasami
teżnietyleprowadzibadanianaduchodźstwem,cowykorzystujejetylkodla
innychcelów,naprzykładbadańdotyczącychproblematykipomocowejczy
etnicznej,tyleżewnowejlokalizacji,niewielewiedzącwrezultacieorzeczy-
wistychdoświadczeniachuchodźców
27
.Tymczasemporównawcze,wielosta-
nowiskowebadanianaduchodźstwemwskazują,żebezwzględunaróżnice
wjegodefiniowaniuiróżnorodnośćindywidualnychdoświadczeńsamych
uchodźcówpowrótdowspomnianegokonstruktubyłbywskazany,gdyżich
zachowaniazdeterminowanesąprzezwspólneimprzeżywaniestresu,traum
icierpieńnietylkosferzefizycznej.Ztegoteżwzględuwróciłdoniegomię-
dzyinnymiMichelAgier,pokazując,jaktoujął,doświadczenieuchodźców
odnczasudestrukcji”ichdotychczasowegożycia,przeznczasodosobnienia”,
lataspędzonewntranzycie”,naobrzeżachmiast,wobozach,którewydająsię
byćszczególnietrafnymprzykłademliminalności,ażponczasdziałania”,czyli
poszukiwaniaprawadożycia28.
Innarzecz,żejakpiszebrytyjskiantropologJohnDavis,współczesnaantro-
pologiaodnaukinapołykolonialnej,nazwanejprzezniegonwygodną”(com-
fortableanthropology),którejprzedmiotembadaniabyłaorganizacjaspołeczna
itakzwanyobcy,czyliktoścałkiemodnasinny,wydajesięobecniepodążać
corazbardziejwstronęzainteresowanianinnością”innegorodzaju.Skupia
uwagęnadczłowiekiemwstanachgranicznych,wbólu,wchorobie,wojnie,
biedzie,głodzie,bezdomności,sytuacjachbezrobociaiuchodźstwawłaśnie,
zktórychtozainteresowańpowstajepolebadawczedlanantropologiiuchodź-
stwa”(anthropologyofrefugees),będącejczęściąszerszejnantropologiizagrożeń
itragedii”(anthropologyofemergencies)czyteż,jakpostulowałDavis,nantro-
pologiicierpienia”(anthropologyofsufering)29.Wspominasiętakżeonetno-
grafiiniesprawiedliwości”(ethnographyofinjustice)albonbolesnejantropologii
27
B.N.Stein,TeExperienceofBeingaRefugee.InsightsfromtheResearchLiterature,w:Refugees
andMentalHealth,red.C.Williams,J.Westermeyer(red.),Washington1986.
28M.Agier,AuxBordsdumonde,lesréfugiés,Paris2002.
29J.Davis,TeAnthropologyofSufering,nJournalofRefugeeStudies”1992,5(2),s.149–161.
