Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UKRAIŃCYIICHSĄSIEDZINAPRZESTRZENIWIEKÓW
konfederatówbarskich,skądprzeprowadzalioniakcjeprzeciwod-
działomrosyjskimstacjonującychwRzeczypospolitej.W1769roku
wojskarosyjskiedziałałybardzowolnoinieporadnie2.Dopieropod
konieckwietnia1769rokupierwszaarmiapoddowództwemgenerała
PiotraGolicynaprzekroczyłaDniestrwrejonieChocimia,alewycofała
sięzpowodutrudnościaprowizacyjnychwspustoszonejprzezTurków
Mołdawii3.WkrótcejednakRosjaniezajęliAzowiTaganrog,agłówne
ichsiłypoddowództwemgenerałaPiotraRumiancewa(w1774roku
zostałfeldmarszałkiem),któryzastąpiłgenerałaGolicyna,wkroczyłydo
MołdawiiiopanowałyChocimorazJassy.W1770rokuRosjanierozbili
TurkówpodLargąiKagułemdocierającdoDunaju.Flotarosyjskapoko-
nałaflotętureckąpodCzesmąuwybrzeżyAzjiMniejszejizablokowała
Dardanele.Wroku1771RosjaniezajęliKrym.19maja1772rokuzawar-
torozejm,jednakwnastępnymrokuwznowionodziałaniawojenne.
Wroku1774generałowieAleksanderSuworowiMichaiłF.Kamieński
pobiliTurkówpodKozłudżąwBułgarii.Pokonananalądzieimorzu
Turcjazmuszonabyłapodpisać21lipca1774rokuniekorzystnydlaniej
pokójwKüczükKainardżi.
Celemniniejszejpracyjestprzedstawieniekonsekwencjidziałań
wojennychwrejonieChocimiaiJassorazDunajudlaPrawobrzeżnej
Ukrainy.Konsekwencjetemożnapodzielićnatakie,którewiązałysię
zbezpośrednimidziałaniamiwojennymiwgranicachRzeczypospolitej,
atakżete,którepośredniodotykałyludnośćPrawobrzeża.Konfederaci
barscywszczynającwojnędomowąwypowiedzielirównieżwojnęRosji
izaatakowaligarnizonywojskrosyjskichznajdującesięodczasubez-
królewiaw1763rokuwRzeczypospolitej.Gdy19czerwca1768roku
RosjaniewspieraniprzezwierneStanisławowiAugustowiwojskakoron-
nepoddowództwemregimentarzaFranciszkaKsaweregoBranickiego
zdobyliBarszlachtaprzeniosławalkinaPrawobrzeżnąUkrainę,licząc
napomocpobliskiejTurcji.Wkrótcejednakdoszłotamdobuntuhajda-
makóworazrzeziludnościpolskiejiżydowskiejwHumaniu.Oddziały
rosyjskiewspólniezwojskiemkoronnymwlatach1768–1771zwalczały
2WładysławAndrzejSerczyk,Początekkońca.KonfederacjabarskaiIrozbiórPolski,
Warszawa2000,s.45.Whistoriografiirosyjskiejpodnosisiękwestiękoniecznościreform
armiipodoświadczeniachwojnyzlat1768–1774(zob.np.ЛюбомирБескровный,Русская
армияифлотвXVIIIвеке,Москва1958,с.313).
3ZpowodubrakupieniędzywarmiirosyjskiejwXVIIIwiekuciąglewystępowałybrakiwza-
opatrzeniuwżywośćifuraż(ibidem,s.375–382).
32