Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OlgaGajdaj,TadeuszSrogoszOKonsekwencjewojnyrosyjsko-tureckiej
powstaniezwanekoliszczyzną.PrawobrzeżnaUkrainastałasięzaple-
czemarmiirosyjskiejwalczącejzTurkami.Rosjaniezaopatrywalisię
tamwżywnośćifuraż,przeztenterenprowadzilijeńców,atakżedo-
konywaliluzowaniaiwzmacnianiaswoichsił.Wlatach1770–1771mia-
łamiejsceepidemiadżumy,przywleczonanaUkrainęiWołyńprzez
żołnierzyrosyjskichzterytoriumTurcji.Literaturanatematposzcze-
gólnychzagadnieńjestwprawdzieobszerna,aleautorzyraczejnie
analizowaliwydarzeńwkontekściewojnyrosyjsko-tureckiejwlatach
1768–1774.TęproblematykęnajpełniejjakdotądujęliTadeuszSrogosz
iOlgaGajdaj4.Historycyukraińscyskoncentrowaliswojąuwagęraczej
nakwestiiudziałuwwojnieKozakówzaporoskich5.
Jużwewrześniu1767rokuzbiegłapodChocimczęśćszlachtypodol-
skiej,mimożetraktatkarłowickiniepozwalałnaprzyjmowanieprzez
władzetureckiepolskichbuntowników6.29lutego1768rokuwmie-
ścieBarszlachtazawiązałakonfederacjędlaobronywiaryiwolności.
MarszałkiemzostałMichałKrasiński,amarszałkiemzwiązkuwojsko-
wegoJózefPułaski.Codoprzyczynicharakterukonfederacjidodziś
trwająspory.NajwybitniejszyznawcakonfederacjibarskiejWładysław
Konopczyńskinapisał:
Natęchwilęnajwiększejpychymoskiewskiejprzypadazwrotniespo-
dzianyastanowczywdziejachupadającejRzeczypospolitej.Zeskrom-
nejszlacheckiejpiersikilkudziesięciuobywateliwydzierasiękrzyk
żarliwegouczuciareligijnego,przebudzonegosumienianarodowego
4TadeuszSrogosz,Dżumaujarzmiona?WalkazczarnąśmierciązaStanisławaAugusta,
Wrocław1997,s.25–55;idem,Południowo-wschodniekresyRzeczypospolitejjakozapleczear-
miirosyjskiejwczasiewalkwrejonieChocimiaiDunajunaprzełomielat60.i70.XVIIIwieku
[w:]Dialoginterculturalpolono-moldavensc.Culegredestudii,vol.1,Chișinȃu2017,s.153–167;
OlgaGajdaj,TadeuszSrogosz,StosunkiRzeczypospolitejzRosjąwobliczuzagrożeniaepidemia-
midżumynaPrawobrzeżnejUkrainiewlatach1770–1792[w:]Ukraińcyiichsąsiedzinaprze-
strzeniwieków:polityka,gospodarka,religia,kulturaiżyciecodzienne,t.2,red.RomanDrozd,
BohdanHalczak,Słupsk–Warszawa2021,s.15–30.
5OtakzwanychdunajcachpisałwXIXwiekuApollonSkałkowskij.Wostatnichlatachmiędzy
innymi:ОктябринаКовальова,Бугогард.вськапаланка:науково-популярнедосл.дження,
Миколаlв2011,с.233–245;Геннад.йШпитальов,oборонаволод.ньВ.йська3апорозького
Низовогов.дтатарськихнаб.г.вуход.рос.йсько-турецько.в.йни1768–1774рр.,«Г.лея.
Науковийв.сник.Зб.рникнауковихпраць»2011,вип.52(спецвипуск),с.166–176;
ОлександрПономарьов,3аколотисередзапорожц.вп.дчасДунайськихпоход.в1771–
1773рок.в,«Арх.виУкраlни»2020,вип.1(322),с.210–242.
6WładysławKonopczyński,PolskaaTurcja1683–1792,Warszawa1936,s.198,203.
33
