Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
gospodarki,iokrestrzeciodlat70.XIXw.,gdyGalicjazaczęładźwigaćsię
zupadku,m.in.dziękidokonującymsięwówczaszmianomnaturypolityczno-
-ustrojowej.ÓwostatniokreswrozwojugospodarczymGalicji,trwającydo
Iwojnyświatowej,„jestrównieżodmienny,jeślichodziorozwójprzemysłu.
Wtedyto,aniewcześniej,pojawiająsięelementyprzemysłuwielkofabrycznego.
Dochodzidopewnychistotniejszychprzesunięćwstrukturzebranżowejieko-
nomicznejprzemysłu,wtedydopieromożemymówićokształtowaniusięklasy
robotniczej.Efektyekonomicznetegookresunierozkładająsięjednolicie.Wyka-
zująnajwyższeożywienieirozwójwpierwszychlatachXXw.–apewnetenden-
cjespadkutużprzedpierwsząwojnąświatową”3.
WdrugiejpołowieXIXw.nasiliłasięemigracjizarobkowazterenuGalicji–
ludnośćchłopska,polskaiukraińska,jakteżŻydzi,masowowypływałazeuropej-
skichportówdoAmerykiPółnocnejiPołudniowejwposzukiwaniupracyiziemi.
W1877r.otymzjawiskupisał„TygodnikIlustrowany”:„wGalicjinurtujeobec-
nieśródludnościwiejskiejstraszliwaplagaemigracjidoAmeryki,podniecana
iwyzyskiwanaprzezniemieckichspekulantów.Obałamuconywieśniak,trapiony
zresztąnamiejscunadmiernymipodatkami,chętnierzucarodzinnązagrodę,
wnadzieiżezaoceanemznajdziełatwodobrobyt,anawetmienie.Zemigrantów
takichrzadkoktórywraca,atymsposobemsmutnaprawdateżsięiukrywa;ale
rzeczywiściepowodemniemożnościpowrotutych,cowyemigrowali,jestnędza,
straszliwanędza(…)”4.
MimożewdrugiejpołowieXIXw.rozpoczęłasięeksploatacjazłóżropynaf-
towejrozciągającychsięodLimanowejażpokrańceGalicjiWschodniej,nieutwo-
rzonowjejwynikuzbytwielumiejscpracydlamiejscowejludności.Wprzemyśle
naftowymdominowałkapitałobcy–m.in.niemieckiiangielski,transferujący
wydobytąropępozakraj–dodalszegoprzetwarzania.W1908r.utworzonoKra-
jowyZwiązekProducentówRopyweLwowie,jakowyrazsprzeciwugalicyjskich
przedsiębiorcównaftowychwobecpolitykiwładzwiedeńskichwodniesieniudo
galicyjskiegogórnictwanaftowego,wceluobronyjegointeresów,aleitak„więk-
szośćdochodówzprodukcjiwpływaładorąkdysponującegoniącorazbardziej
kapitałuniemieckiegoiprzerabiającegosurowąropęgalicyjskąnanaftęiinne
produktykapitałuaustriackiego.Galicjaznajdowałasięwtypowympołożeniu
krajukolonialnego”5.
3Ibidem,s.194.
4Cyt.za:I.Ihnatowicz,Społeczeństwopolskie1864–1914,Seriawydawnicza:DziejeNarodu
iPaństwaPolskiego,t.3,z.51,KAW
,Warszawa1988,s.18–19.
5W.Kula,HistoriagospodarczaPolskiwdobiepopowstaniowej1864–1918,Spółdzielnia
Wydawnicza„Wiedza”,Warszawa1947,s.81.Orozwojugalicyjskiegoprzemysłunaftowego,wtym
opolitycewładzwiedeńskichniekorzystnejdlagalicyjskiegonaftownictwa,zob.takżew:P.Frana-
