Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Klasyfkacjapartiipolitycznych
jąnieznacznyprocentswoichwyborców.Partiemasowetougrupowania
orozwiniętejorganizacji,dążącedozasilaniaswoichszeregównajwięk-
sząmożliwąliczbąwyborców.Prowadząsystematycznąpracępartyjną
zwykorzystaniemswojegoaktywu,tworząróżnegorodzajuorganizacje
afiliowane,np.zawodowe,młodzieżoweczykobiece96.
Szeregtypologiizostałoprzedstawionychwpolskiejliteraturzeprzed-
miotuokresurealnegosocjalizmu.Stosująckryteriumustrojowe,pro-
gramoweiklasyspołecznejMichałSadowskiwyróżniłpartieafirmujące
ustrójkapitalistyczny,partienarodowo-niepodległościoweorazpartie
afirmująceustrójsocjalistyczny;gdziewśródpierwszychwyodrębnił
partieburżuazyjne,dzielącjenastępnienaparlamentarne(konserwa-
tywne,chrześcijańsko-demokratyczne,liberalne,amerykańskie,inaczej
usługowe)ifaszystowskie,aponadtopartiechłopskieorazsocjaldemo-
kratyczne.Natomiastwśródafirmującychustrójsocjalistycznywyróżnił
partiekomunistyczneorazniemarksistowskie(sojusznicze)97.Winnej
zklasyfikacjiprzyzastosowaniuzłożonychkryteriów-przyuwzględ-
nieniuklasowegoobliczapartii,jejfunkcjiustrojowo-politycznej,cech
strukturalno-organizacyjnych-zostałdokonanypodziałnapartiepar-
lamentarno-burżuazyjne,faszystowskie,narodowowyzwoleńczeimar-
ksistowsko-leninowskie98.
WieleklasyfikacjipartiipolitycznychprzedstawiłMarekSobolewski.
Dotychnajczęściejprzytaczanychwliteraturzeprzedmiotunależyzali-
czyćopartąocechyorganizacyjne,któretokryteriumpozwoliłonawy-
odrębnienie,wnawiązaniudoDuvergera,partiiogenezieparlamentarnej,
awięcpartiiwyłaniającychsięzgrupyposłóworazogeneziepozapar-
96Cyt.za:M.Chmaj,W
.Sokół,M.Żmigrodzki,Teoriapartii...,op.cit.,s.30-32.Zob.
także:W
.Sokół,Klasyfkacjapartii,[w:]Współczesnepartieisystemypartyjne.Za-
gadnieniateoriiipraktykipolitycznej,red.W
.Sokół,M.Żmigrodzki,Wyd.UMCS,
Lublin2008,s.27-28.WinnejzaproponowanejprzezDuvergeratypologiiwy-
różnionezostałypartiewyspecjalizowane,ograniczającesiętylkodopolityczne-
goobszarużyciaczłowiekaorazpartietotalitarne,ogarniającecałąosobowość.
Cyt.za:W
.Skrzydło,Opartiiisystemach...,op.cit.,s.50.
97M.Sadowski,Partiepolityczne...,op.cit.,s.95-99.Ostatniagrupapartiibyłarów-
nieżdzielonanapartiemarksistowsko-leninowskie,sojuszniczeorazlewackie
(np.maoistowskie).A.Korybski,Z.Szeliga,M.Żmigrodzki,Współczesnepań-
stwowesystemypolityczne,Wyd.UMCS,Lublin1987,s.77.
98W
.Skrzydło,Opartiiisystemach...,op.cit.,s.51-52.
37
