Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Klasyfkacjapartiipolitycznych
SpośródklasyfikacjiprzedstawionychprzezW
.Sokoła,wartozwrócić
uwagęnaopartąokryteriumstrukturysocjalnejzwolennikówpartii,któ-
repozwoliłonawyodrębnieniepartiiklasowychorazpartiiludowych.
Pierwszeznichreprezentująwyłącznielubteżprzedewszystkimintere-
sydanejklasyspołecznej,zaśdrugieinteresyróżnychwarstw(klas)spo-
łecznych-wtymwypadkustrukturasocjalnazwolennikówpartiijest
bardziejzróżnicowana.Zauważaprzytym,iżwXIXw.ipierwszejpoło-
wieXXw.partiamiklasowymibyłypartiesocjalistyczne,komunistyczne
orazliberalne,alewzwiązkuzezmianamisystemupolitycznegoieko-
nomicznegozaczęłytracićklasowycharakter.Wzwiązkuzpowyższym
strukturasocjalnawpływowychpartiiwnowoczesnychdemokracjach
jestwwiększościzróżnicowana100.Spośródinnychzaprezentowanych
klasyfikacjiwartozwrócićuwagęrównieżnatedokonanenapodstawie
motywówdziałaniaorazstosunkudoregułkonstytucyjnychpaństwa.
Pierwszezkryteriówpozwoliłonawyróżnieniepartiiomotywacjipro-
gramowej-awięcgłówniepartiiniemającychszansnazdobyciewładzy
iskupiającychsięnapopularyzowaniutreściprogramowych,orazpartii
omotywacjikratycznej,koncentrującychsięgłównieczyteżwyłącznie
nazdobyciustanowiskpublicznych.Natomiastdrugiezwymienionych
kryteriów,awięcstosunekdoregułkonstytucyjnychpaństwa,pozwala
nawyodrębnieniepartiisystemowych(prosystemowych)ipartiiantysy-
stemowych,czynniezwalczającychwartości,reguły,strukturędanegopo-
rządkupolitycznego(niektórepartieskrajnejlewicyiskrajnejprawicy)101.
Jakotyppośrednipomiędzypartiamisystemowymiiantysystemowymi
wymieniasiępartieantyestablishmentowe,skupiającesięnakwestiono-
waniulegitymacjidorządzeniaobecnychelit102.
Donajbardziejznanychklasyfikacjipartiipolitycznychbezsprzecznie
należątedokonanenapodstawiekryteriumideologicznegoiprogramo-
100W
.Sokół,Klasyfkacjapartii...,op.cit.,s.30.
101Ibidem,s.33.
102Natematpartiiprosystemowychiantysystemowych,awtymkontekściepartii
protestu,partii-promotoraipartiijednegoprzedsięwzięciazob.R.Herbut,Teo-
riaipraktyka...,op.cit.,s.133-138.RyszardHerbutprzedstawiłklasyfikacjępartii
politycznychpoichwcześniejszympodzialenaklasyfikacjeopartenakryterium
organizacyjnym,funkcjonalnym,funkcjispełnianejwsystemiepartyjnymoraz
programowym(rodzinypartiipolitycznych).Ibidem,s.123-184.
39
