Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
słowabaculum—pałka),argumentumadcrumenam(crumena—sa-
kiewka)2.
Jeżelimamyzamiarzajmowaćsięformamiprzekonywaniainnyminiż
słowne,wypadaodrazuwyjaśnić,żeodróżniamyargumentyprzemocy
(np.argumentynbolesne”)odsamejprzemocy.Dopókiktośnaskutek
argumentacjiprzekonywającegopostępujetak,jakonsobietegożyczył,
wykonującsamodzielnie,świadomieiumyślniejakieśczynności—bę-
dziemyuważali,żedziałałyargumenty.Możetowięcbyćsytuacja,kiedy
człowiekzostałdziękiargumentacjizwyciężony,lecznieprzekonany,co
dawniejokreślanopołacinievictus,sednonconvictus.Gdyktośnamawia
jakiegośczłowieka,abynaprzykładudałsięwpewneoznaczonemiejsce,
mamydoczynieniazargumentami,itozargumentamiskutecznymi,jeśli
przekonywanyimsiępodda.Aleobezwładnienieowejosobyizawleczenie
jejsiłąlubzawiezienienawyznaczonemiejsce—tojużnieargumentyinie
sztukaprzekonywania,leczprzemoc,którapolegajakgdybynawykonaniu
żądanegoczynuzamiastosobyprzekonywanej.Otomiałaonaudaćsię
nawskazanemiejsce,amyjątamodstawiliśmy;chciałamówić,amy
jejzatkaliśmyustaitp.Możemywięcpowiedziećogólnie,żeoileosoba
przekonywanamazawszepewienwybór:przyjąćlubodrzucićto,czegosię
domagaosobnikprzekonujący,chociażbyodrzuceniewymagałowielkich
ofiar,otyleosoba,któraulegaprzemocy,takiegowyboruniema.
Wwypadkuprzekonywaniakogoś,abymyślałtak,jakchcemy,podzielał
naszsposóbmyślenia,skuteczniejszesąoczywiścieargumentysłowneniż
inne.
Przyokazjiwartozauważyć,żesłowoniejestuważanezawszechpo-
tężnenarzędziezmianyczyichśpoglądów,zajakieuchodziłowubiegłych
stuleciach.Ludzienietylesięzmieniająpodwpływemprasyiradia,co
oglądaniatelewizji.Awięcnietylkogadanie,leczpokazywanie.Alenieod
dziświadomo,żenajlepszymsposobemnwykarczowania”czyichśprzeko-
nańbywazmianawarunkówbytowania.Minąłnaszczęścieokres,kiedy
szerokostosowanowpraktycezasadęnbytokreślaświadomość”,także
wwersjinbiczokreślaświadomość”,kiedypanowałterror—deportacje
iwywózki,łagryiobozykoncentracyjnebyłyuzasadnionenaukowo:prze-
2Argumentomitaktycestosowanejprzyprzekonywaniupoświęconesądwaostatnie
rozdziałyksiążki.
16
