Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4Wnocyz6na7września1939r.płkRomanUmiastowski—szefpropagandy
NaczelnegoDowództwaWojskaPolskiego—wygłosiłwradiuprzemówienie,wktórym
wzywałmężczyznzdolnychdowalkidoopuszczeniaWarszawywceluutworzenianowej
liniiobronynawschódodWisły.Ochotnicymielizostaćuzbrojeniiwcielenidoarmii.
JegosłowaspowodowałymasowyexodusludnościWarszawy.
5„Szma(Szema)Israel,AdonaiElohejnu,AdonaiEchad”(hebr.)—„SłuchajIzraelu,
WiekuistyBóg,naszPan,BógJedyny”.Sątopoczątkowesłowanajważniejszejwjudaizmie
modlitwy—wyznaniawiarywjedynegoBoga.Jestonaczęściąmodlitwporannych
iwieczornych,odmawiasięjąwmomencieśmierci.Nabierałaspecjalnegoznaczenia
wokresachprześladowań,stającsięwyznaniemwiaryżydowskichmęczenników.
6StefanStarzyński(1893-1943)—prezydentWarszawy(1934-1939).Wewrześniu1939
r.jakokomisarzcywilnyprzyDowództwieObronyWarszawyzasłynąłprzemówieniami
radiowymipodnoszącyminaduchumieszkańcówstolicy.Jegoostatniewystąpienieradiowe
(23września)zaczynałosięodsłów:„Chciałem,byWarszawabyławielka.Jaimoi
współpracownicykreśliliśmyplanywielkiejWarszawyprzyszłości.IWarszawajestwielka.
Prędzejtonastąpiło,niżprzypuszczaliśmy.Ichoćtam,gdziemiałybyćparki,dziś
sąbarykady,choćpłonąnaszebiblioteki,choćpaląsięszpitale,Warszawabroniącahonoru
Polskijestdziśuszczytuswejwielkościisławy!”.
7Wilek—WolfPachter,starszybratMietka(ur.16lutego1922r.).
8OPL—ObronaPrzeciwlotnicza.WjejramachdziałałyośrodkiObronyPrzeciwlotniczej
—jednostkiwojskowe,którychpododdziałybroniłyWarszawyprzednalotamiNiemców
(czynnaOPL),natomiastmieszkańcymiastabylizorganizowaniwramachbiernejOPL,
mającejzazadaniegasićwybuchającepożary,udzielaćwmiaręmożliwościpierwszej
pomocyrannymetc.
93wrześniaAngliaiFrancjawypowiedziaływojnęTrzeciejRzeszy,cowzbudziło
wWarszawieentuzjazm.Zatymgestemnieposzłyjednakżadnedziałaniamilitarne,
cowywołałozkoleiogromnerozczarowanie.
10ChodziopogromŻydówwhitlerowskichNiemczech,dokonanywnocy
z9na10listopada1938r.Uliceniemieckichmiastzostałyzasypaneodłamkamiszkła
ikryształówzezniszczonychżydowskichmieszkańisklepów,stądnazwapogromu—„noc
kryształowa”
11Pretekstemdopogromu„nocykryształowej”stałosięzamordowaniewParyżu
sekretarzaambasadyniemieckiejErnstavomRathaprzezHerszelaGrynszpana.Rodzina
GrynszpanazostaładeportowanazTrzeciejRzeszypodkoniecpaździernika1938r.wraz
z17tys.Żydówmającychpolskiepaszporty.Większośćznichznalazłasięwobozie
przejściowymwZbąszyniu.Mieszkającyod1936r.wParyżuHerszelGrynszpannawieść
olosachrodzinywakcieodwetu7listopada1938r.zastrzeliłvomRatha.
12Naul.Kopińską8.
13BistdumeinKamerad?(niem.)—Czyjesteśmoimkolegą?
14Schandeband(niem.)—opaskahańby.30listopada1939r.ogłoszonowWarszawie
