Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęptłumacza
7
wezwanieWielhorskiego,konfederatabarskiego,wydaneporazpierwszyw1781r.)
orazdialogi»RousseaujugedeJeanJacquesfl(1772-1775).
Rousaeauzacząłinteresowaćsiękwestiamipolitycznymi,jaksamtostwierdza
w»Wyznaniachfl,podczasswegopobytuwWenecjiw1743r.Późniejprzezstudia
historycznepoglądyjegouległyposzerzeniu,przekonywałsięoncorazbardziej,że
»wszystkojestzwiązanezpolitykąfliżecharakternaroduzależywpierwszymrzędzie
odrodzajurządu.Kiedynawiosnę1756r.zamieszkałwMontmorency,głównym
jegozajęciembyłoprzygotowywaniewielkiejpracyo»Instytucjachpolitycznychfl.
Jednakróżneokolicznościzajęływkrótcejegoczasiskierowaływinnąstronę.Ikiedy
w1759r.,ponapisaniu»NowejHeloizyflirozpoczęciupracynad»Emilemflzbadał
stanswoich»Instytucjipolitycznychfl,okazałosię,żeksiążkatawymagałabyjeszcze
kilkunastulatpracy.PonieważRousseauniechciałzwlekaćtakdługozwydaniem,
zdecydowałsięzrezygnowaćzcałkowitegodzieła,wyjmująctylkoniektóre,opra-
cowanelubnaszkicowaneczęściitworzącznichpewnącałość.Wtensposób,nie
przerywającpracynad»Emilemfl,ukończyłwciągudwóchlatswój»Contratsocialfl.
DziełotoróżnisięodinnychpracRousseauzarównoswojąbardziejnaukową
formą,bardziejdokładną,jakteżswojąbardziejsystematycznątreścią.Rousseaujest
tumniejliteratemipublicystą,bardziejfilozofemspołecznym.Wprawdzieznajdu-
jemytupewnezwrotyretoryczne,jednakautorusiłujeutrzymaćzamierzonąformę
przedstawienia,ścisłąirzeczową.Starasięuwzględnićnajważniejsząliteraturę
polityczną,obalićprzezargumentacjęlogicznąrozpowszechnionepoglądy.Jeżeli
wreszciezwrócimyuwagęnato,że»Contratsocialflniejestdziełemokolicznościo-
wym,leczbyłdługoprzygotowywany(pierwszyrękopis,tzw.rękopisgenewski,
zostałzapewnezłożonyokoło1754r.),żewyrażonewnimpoglądyspotykamy
jużwpewnychzarysachw»Discourssurl>inégalitéfl,adokładniejw»Economie
politiquefl,żetakżew»Emiluflznajdujemyichkrótkiestreszczenie,aw»Lettres
delaMontagnefl(1764)ponowneuzasadnienie,tośmiałotwierdzićmożemy,żeze
wszystkichdziełRousseau»Contratsocialfljestnajbardziejdojrzałymiprzemyśla-
nymoraznajbardziejodpowiadającymnajgłębszymprzekonaniomautora.Mimo
toniewątpliwymjest,żeprzykonstrukcjiswego,bądźcobądź,skomplikowanego
systemupolitycznegoRousseaupozostawiawieleniejasnościiniedokładności.Stąd
licznesporynaukowecodowłaściwegoznaczeniaposzczególnychustępówica-
łegodzieła.Żejednakteniejasnościisprzecznościsąbardziejpozorneniżrzeczy-
wiste,starałemsięwykazaćwswoichkomentarzach,dołączonychdoobecnego
przekładu.
Tłumaczenieoparłemnajednymznajlepszychwydań»Contratsocialfl,
amianowicieDreyfus-Brisacaz1896r.(zawierającymrównieżrękopispierwotny,
tzw.genewski).
AntoniPeretiatkowicz
