Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
umożliwiająiinicjującałożyciowąedukację”
5
.ZkoleiRyszardWroczyński
wskazujena„głębokiwpływnakierunekrozwojuoświatyeuropejskiejkoń-
caXIXipoczątkówXXwieku”
6
,jakiwywarłruchuniwersytetówludowych.
Współcześnieuniwersytetyludowefunkcjonująwwielukrajach,gdzie
częstouznawanesązaważneinstytucjeedukacjikulturalnejiobywatel-
skiej.Oichznaczeniudlaspołeczności,naktórychrzeczdziałają,mogą
zaświadczyćautorzyzróżnychczęściświata
7
.
Stopniowoodkońcalat60.XIXstuleciainformacjeouniwersytetach
ludowychtrafiałytakżenaziemiepolskiepodzaborami.Dopierojednak
wpoczątkachXXwiekupodjętopierwszepróbyichimplementacjido
polskiejpraktykioświatowo-wychowawczej.Pierwowzoremdlapolskich
uniwersytetówludowychstałysię,cooczywiste,rozwiązaniaskandynaw-
skie–głównieduńskie(folkehøjskole)
8
iszwedzkie(folkhögskola)
9
.Warto
jednakjużwewstępiepodkreślić,żenapolskimgrunciezakładytebar-
dzoszybkonabraływyraźnegoindywidualnego,narodowegorytu,odróż-
niającegojeodrozwiązańrozpowszechnionychpodrugiejstronieBałtyku.
ÓwprocesdobrzeilustrująnaprzykładsłowaIgnacegoSolarzaodnoszą-
cesiędoUniwersytetuLudowegowSzycach,aodnotowanewpamiętniku
przezjegożonęiwspółpracowniczkęZofię.Otóżtenjedenznajbardziej
rozpoznawalnychwspółcześnierodzimychoświatowcówzwiązanych
zprzedwojennymiinternatowymiuniwersytetamiludowymipisałokie-
rowanymprzezsiebieinternatowymzakładzieoświatowymwSzycach
następująco:
5
E.Sapia-Drewniak,J.Janik-Komar,Wstęp,[w:]Uniwersytetyludoweiinneformyoświaty
dorosłych,podred.eaedem,Opole2010,s.7.
6
R.Wroczyński,Dziejeoświatypolskiej1795-1945,Warszawa1980,s.165.
7
Por.naprzykład:K.Benthin,PozycjauniwersytetówludowychwpolityceoświatowejNie-
miecorazichfinansowanie,[w:]Uniwersytetyludowe.Pomiędzyteoriąapraktyką,pod.red.
A.Felskiej,B.Bugajskiej,Szczecin2017;S.M.Borish,TheLandoftheLiving.TheDanishFolk
HighSchoolsandDenmark’sNon-ViolentPathtoModernization,NevadaCity,California1991;
M.Horton,TheLongHaul.AnAutobiography,NewYork–London–Toronto–Sydney–Auckland
1991;J.Kulich,Grundtvig’sEducationalIdeasinCentralandEasternEuropeandtheBaltic
StatesinTwentiethCentury,Copenhagen2002;SvenskaInstitutet,AdultEducationinthe
BalticSeaRegion,Stockholm1998;M.Nobelmann,HistoryofRuralFolkHighSchoolsinGer-
many,[w:]FolkHighSchoolsofthe21stCentury.Tradition–Contemporaneity–Challengesfor
theFuture,ed.byI.Błaszczak,T.Maliszewski,E.Smuk-Stratenwerth,Grzybów2017;E.Si-
mon,RèveilnationaletculturepopulaireenScandinavie.Lagenèsedelahøjskolenordique
1844-1878,Copenhagen–Stockholm–Oslo1960;XXICentury–ChallengesforFolkHigh
Schools,ed.byV.Krivickiene,Kaunas2006;J.Tóth,FolkHighSchoolsintheHungarianAdult
EducationSystemandintheCivilSector,Budapest1998;Uniwersytetludowy–szkoładlażycia,
podred.M.Byczkowskiego,T.Maliszewskiego,E.Przybylskiej,Wieżyca2003.
8
Owpływiewzorcówduńskichnakształtowaniesiępolskichkoncepcjiuniwersytetulu-
dowegopowszechniewiadomo,por.naprzykład:E.Nowicki,Zarysrozwojupracyoświatowej,
Warszawa1935,s.8-10czyH.Radlińska,Dziejeoświatypozaszkolnej[odbitkazEncyklopedii
wychowania,t.1,1933],Warszawa1934,s.7-8.
9
Mniejznanywspółcześniejestwpływrozwiązańszwedzkich(autorsygnalizowałgojuż
wewcześniejszychswoichartykułach,międzyinnymiwszkicuSzwedzkieuniwersytetyludo-
we–spojrzeniezdrugiejstronyBałtyku,„EdukacjaDorosłych”2007,nr1/4iwksiążceDen
svenskafolkhögskolan.EnbetraktelsefrdnandrasidanÖstersjön,Linköping2008).
6
