Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
[…]odrośląwywodzisięwprawdziespozapolskiejziemi,zideiwielkiejskan-
dynawskiegowychowawcy,Grundtviga,aletakwrósłkorzeniemwpolskiego
gruntuglebę,żepokrójdrzewa,któretuwyrosło,żekolorkwiatów,którymido
ludzimówi,żekształtowocówwydanychsąindywidualnąwypowiedziątreści
tutejszejziemi,duchapolskiejwsi
10
.
Podobnierzeczujmowałteżwielokrotnieks.AntoniLudwiczak–twórca
pierwszegopolskiegouniwersytetuludowego,którypowstałwpodgnieź-
nieńskichDalkach.Autorkajegojedynejdotychczaswydanej,skromnej
biografiiujęłatonastępująco:
Awięc„modelduński”,prawzórDalek,wymagałnietylkoadaptacjidomożli-
wościpolskich,alemiałbyćtakwyprofilowany,abyuwzględniałnowezałoże-
niawychowawczeioświatowo-kulturalnewłaściwedlacałejówczesnejszkoły
polskiej
11
.
Odobuprekursorówrodzimychuniwersytetówludowychnieróżnilisię
wopiniachrównieżinnioświatowcyztegośrodowiska.Takistylmyślenia
powodował,żedorosłymieszkaniecwsiuczącysięwwiejskimuniwersy-
tecieotrzymywałrodzime,nieobce,propozycjeedukacyjne–dostosowa-
nezarównodojegowłasnych,jakiorganizacjidelegującejpotrzeb
ioczekiwań.Byłyoneopartenaczytelnychdlańkontekstachhistoryczno-
-kulturowychoraztreściachprogramowychprzygotowującychdofunk-
cjonowaniawjegowłasnymśrodowiskuspołecznym.
Określaniewprzeszłościiwspółcześniemianemuniwersytetuludo-
wegotakżewieluinnychprojektówiinstytucjimożepowodować„pewne
perturbacjeterminologicznewpracachhistoryczno-oświatowychian-
dragogicznych”
12
.Istniejezatempotrzeba,bydoprecyzować,jakichzakła-
dówoświatowychdotyczyniniejszarozprawa.Otóżjejautorprzyjąłna-
stępującądefinicjęuniwersytetuludowego:
Jesttoogólnokształcąca,internatowaplacówkaoświatowadlaosóbpowyżej
18.rokużycia,działającawśrodowiskuwiejskimnapodstawiesamodzielnie
opracowanychzałożeńdydaktyczno-wychowawczych.Jejzadaniemjestbudo-
wanieusłuchaczekisłuchaczyogólnychkompetencjikulturalnychorazoby-
watelskich.Wśródgłównychsposobówoddziaływańwychowawczychstoso-
wanychwtychzakładachznajdująsię:partnerstwonaliniiwychowanek–wy-
chowawca,współodpowiedzialnośćsłuchaczyzaprocesdydaktyczny,wspólno-
towośćisamorządnośćwychowankóworazinternat,awśródsposobówod-
działywańdydaktycznych:żywesłowoisamokształcenie.Istotnymelementem
10
Z.Solarzowa,Mójpamiętnik,Warszawa1985,s.249.TenrytwSolarzowymuniwersyte-
cieludowympodkreślawspółcześnierównieżmiędzyinnymiWiesławJamrożek,zob.idem,
WiejskiuniwersytetludowyIgnacegoSolarza,[w:]Historia–społeczeństwo–wychowanie.Księ-
gapamiątkowadedykowanaProfesorowiJózefowiMiąso,Pułtusk–Warszawa2004,s.433.
11
B.Dąbrowska,Zapalałświatławmroku,budziłżycieludzkie...Ks.AntoniLudwiczak(1878-
1942),Poznań1996,s.82.
12
Autorsygnalizowałtojużwcześniej,por.T.Maliszewski,Recepcjaideiuniwersytetówlu-
dowychnaziemiachpolskichdoczasówIwojnyświatowej,Gdańsk2019,s.11.
7
