Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mitypolitycznesąprzedewszystkimobrazamiprzyszło-
ści,jednakpoprzezsilneoddziaływanienaHpamięćspołeczną”
(zob.Szacka2001:38)decydująrównieżotym,jakprzeszłość
zostanieutrwalonawspołecznejświadomości.Ponieważre-
wolucje,wstopniuwiększymniżinnedoświadczeniahisto-
ryczne,wchodząwskładzbiorowejpamięcinarodówiinnych
grupspołecznych(Selbin1997:123-136),rodzisiępytanie,
jakwpamięcispołecznejnarodówEuropyŚrodkowo-Wschod-
niejutrwaliłysiędoświadczeniaroku1989.
Jednymzpierwszychautorów,którzysięgnęlipotermin
Hrewolucja”,byscharakteryzowaćwydarzenia1989roku,był
brytyjskihistorykTimothyGartonAsh(1990).Wpisanejna
gorącoksiążceoHjesieninarodów”określiłmianemHrewolu-
cji”wydarzeniawRumunii,NRDiCzechosłowacji,odróżnia-
jącjeodHrefolucji”—odgórnychzmianwprowadzanychwod-
powiedzinaoddolnenaciskiwPolsceinaWęgrzech.Otworzy-
łotodebatęzudziałemprzedstawicielinaukspołecznychihi-
storyków,któramiałarozstrzygnąć,czyprocesutratywładzy
przezrządykomunistycznewEuropieŚrodkowo-Wschodniej
byłrewolucjąwsensienadawanymtemupojęciuwnauce.
Zdaniaodpoczątkubyłypodzielone.Częśćbadaczy
uważała,żeHnicniewydajesiębardziejniewłaściwe,niż
ochrzcićmianem«rewolucji»serięwydarzeń,któredoprowa-
dziływZwiązkuRadzieckimicałymsowieckimimperiumdo
końcakomunizmu,[a]jeśliświattrzymasiętegosłowa,to
tylkodlatego,żeżadneinnepojęciesłownikapolitycznegonie
opisujerównietrafniezałamaniasięsystemuspołecznego”
(Furet1996:10).
Niebrakowałojednakautorów,którzyuznawalipodobień-
stwoHjesieninarodów”doklasycznychrewolucjiizaznaczali
tylkopewneróżnice:brakprzemocy,brakbazyklasowej,brak
utopijnejwizjiprzyszłościioporuodsuwanychodwładzyprzy-
wódców(Tilly1997:300).Coprowadziłodotworzeniapojęć,
któremiałysugerować,żeopisywanezjawiskołączywsobie
niektórecechyrewolucjiklasycznychzelementamiswoistymi
(Hrewolucjapokojowa”,Hrewolucjaaksamitna”itp.).
Zczasemzainteresowanietąproblematykąwśrodowi-
skachnaukowychEuropyZachodniejiStanówZjednoczonych
słabło,ażwkońcuzanikłozupełnie.Byćmożeostatnimakor-
16
Rozdział1.REWOLUCJE1989ROKU
