Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Definicjamiasta-złożonośćzagadnienia
11
atakżemałeośrodkilokalne,wytworneieleganckiekurortyigigantyprzemysłowe
zgmatwaninąrurifabrycznychkominówbuchającychdymem.
Miastasąteżprzedmiotemzaciekłejkrytyki,przyczymczęstopodkreślanonietyle
ichpewneniedociągnięcia,aleistnieniesamychmiastjakonegatywnychzjawiskcywi-
lizacyjnych.PrzypomniećtunależywypowiedźJ.J.Rousseau,któryuważałmiastoza
potworazżerającegoludzkość.G.WellsiA.Bebeluważalinp.,żedużemiastazginą,
bowiemsąośrodkamikoncentracjiniedostatkuibiedy(Łappo,1997:17).
Dodniadzisiejszegowszystkieużywaneterminy„miasto”sąbardzowzględne.
Brakujejasnookreślonychnaukowychmetodpomiarowychiistniejetylkokilkawska-
źnikówilościowych.Zbadańprzeprowadzonychwostatnimpięćdziesięcioleciuwyni-
kajasno,żeniemożnaustalićadekwatnejdefinicjizjawiskamiastatrafnieujmującej
wszystkiewiekiiobszarykulturowe.Wkonsekwencjiniemateżnadzieinastworzenie
jednoznacznejdefinicji„urbanizacji”aniteżpowszechnieakceptowanegopogląduna
to,corozumiemypodnazwą„problemów”generowanychprzezurbanizację?
DyskusjęoistociemiastanależałobyrozpocząćodpracIbn-Halduna(XIVw.),
któryjakojedenzpierwszych(pomijającstarożytnychuczonych)pisałorolimiasta,je-
gocechachiprawidłowościachrozwoju.Zwieluwspółczesnychpublikacjido-
tyczącychzagadnieńmiejskichnależywymienićprace:P.Geddesa(1915,1949);
M.M.Webera(1923,1964);A.E.Smailesa(1933,1966);L.Wirtha(1938);P.George’a
(1952,1956);K.Dziewońskiego(1953);J.G.Sauszkina(1960,1970,1980);W.W.Pok-
szyszewskiego(1971,1978);J.Beaujeu-GarnieriG.Chabota(1971);P.Merlina
(1973,1977);M.Kiełczewskiej-Zaleskiej(1974);B.SChoriewa(1980);S.A.Kowalo-
waiN.J.Kowalskoj(1980);G.M.Łappy(1987,1997);D.Szymańskiej(1989a,1993);
E.N.Petrcyka(1991);W.Maika(1992);S.Liszewskiego(1997);S.Liszewskiego
iW.Maika(2000),gdzieczytelnikznajdzieliczneiróżnorodnedefinicjemiasta,
uwzględniającezarównocechyilościowe,jakijakościowe.Niechcącpowielaćzna-
nychjużzobszernejliteraturydefinicji,wskażemytutylkonaniektóreaspektyokreśla-
niapojęciamiastaizłożonośćtegozagadnienia.
Zprzegląduliteraturywynika,żezdefiniowaniemiastajestdośćskomplikowane,
atemuzagadnieniupoświęcająuwagęnietylkogeografowie,aleisocjologowie,antro-
polodzy,urbaniściorazekonomiści.Doskonałestreszczeniedyskusjinatentematznaj-
dujesięwwymienionychjużobszernychmonografiachP.George’a(1952,1956),
J.Beaujeu-GarnieriG.Chabota(1971),G.M.Łappy(1987,1997),M.Kiełczew-
skiej-Zaleskiej(1974)iK.Dziewońskiego(1953).
Niewchodząctutajwszczegółowądyskusjęodnośniedodefinicjimiasta,należy
stwierdzić,żezagadnieniempodstawowymjestustalenie,couznaćzamiasto,aconim
niejest,bowiemodtegozależągranicegeografiimiastijejzakresprzedmiotowy.Wy-
różniamydwarodzajedanych:daneformalne(statystyczne)ifunkcjonalne.Większość
definicjiopierasięnatychdwóchrodzajachistarasięjepogodzić(zob.tab.1).
JaksłusznieuważaP.George(1956:39),definicjamiastajestzwiązanazjegoroz-
miarami,fizjonomiąarchitektoniczną,stosunkiemdoprzejawówdziałalnościrolniczej
inierolniczej,wreszciezjegowłasnymifunkcjamigospodarczymi.Ponadto,nauzna-
niezamiastozasługujetakieskupiskoludzkie,któreprzekraczapewnąliczbęmieszkań-
