Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AnnaDrywa
systemupodatkowego,powinnybyćprzeprowadzonerozważnie,mimożeustawodawca
manaturalnątendencjędomarginalizowaniainteresupodatnika.
Celemrozważańjestzwrócenieuwaginato,żeoilesamodążeniedopodniesienia
efektywnościfiskalnejpodatkówzasługujenaaprobatęorazjestdziałaniempotrzebnym
ipożądanym,otylepozyskiwaniedochodówbudżetowychmusiodbywaćsięzposza-
nowaniemprawpodatnikóworazichinteresu3.Tymczasemmożnaodnieśćwrażenie,
żepostulattzw.uszczelnienia4systemupodatkowegostałsięnadużywanymiwygodnym
uzasadnieniemdlawprowadzaniarestrykcyjnychregulacji,którezbytdalekoingerują
wwolnościiprawaobywatelskie.Jednocześnietrzebazaznaczyć,żecelemopracowania
niejestopisiocenaregulacjipodatkowychwprowadzanychprzezustawodawcęwza-
miarzenuszczelnienia”systemupodatkowego,ajedyniezwrócenieuwaginawybrane
problemy,któreniedostrzeganeprimafacie,jednakłącznieanalizowaneświadczą
opodejściuustawodawcydoprawpodatnika.Niniejszerozważaniamająwywoływać
refleksjęwzakresiewpływuregulacjiuszczelniającychnadostrzegalnątendencjęogra-
niczaniazakresuprywatnościpodatnika.
Pożądanejest,abyustawodawca,zmieniającprzepisypodatkowe,podjąłwysiłekwypra-
cowaniamodelutego,jakdalecedobroindywidualne(interesjednostki)chcepodpo-
rządkowaćdobrupublicznemu(interesowipublicznemu)5.Powinnatemutowarzyszyć
refleksja,żewpewnychprzypadkachosiąganieokreślonychcelówfiskalnychokupione
jestzbytdużymikosztami,takżepoprzeznadmiernąingerencjęwsferęprywatnąjed-
nostki.Dlapodatnikaistotnejestto,abyustawodawcamiałjasnąwizjętejkoncepcji
ikonsekwentnierealizował,zapewniająctymsamympodatnikowiminimalnąsta-
bilnośćjegosytuacji.Trzebabowiempamiętaćotym,żepośródinnychczynników
takżeukształtowaniesytuacjiprawnejpodatnikawpływanapostawypodatników,
ichskłonnośćdoponoszeniaciężarupodatkowegoalboucieczkiprzedobciążeniami
podatkowymilubnawetrezygnacjizaktywności,zatemrównieżwinteresiefiskalnym
3
Por.np.W
.Nykiel,Opotrzebierównowagimiędzyuprawnieniamiiobowiązkamipodatnikaoraz
organówpodatkowych,nPrawoiPodatki”2005/12.
4
Samterminnuszczelnianie”systemupodatkowegomakrótkirodowód,wszedłdojęzykapolityki,
publicystykiorazekonomiiwzwiązkuzdostrzeżonym,naglącymproblememutratypodatkowychdochodów
budżetowychikoniecznościązareagowanianatozjawisko.Naukowcy,przedstawicielenaukprawnychdla
określeniategoproblemuposługiwalisiędotądraczejpojęciempodnoszeniaefektywnościfiskalnejpodatków
(zob.np.B.Brzeziński,K.Lasiński-Sulecki,W
.Morawski,Poprawaefektywnościsystemupodatkowego.Nowe
narzędziaprawnewVATiakcyzie,Warszawa2018).Ponieważlukapodatkowaniestetysystematyczniesię
powiększała(zgodniezszacunkamiMinisterstwaFinansówlukawpodatkuodtowarówiusługw2015r.
wynosiła24,2%,https://www.gov.pl/web/finanse/uszczelnienie-systemu-podatkowego,dostęp:23.06.2020r.),
asamproblemstałsięsprawąpriorytetową,tomimożemożnaokreśleniunuszczelnianiesystemupodat-
kowego”zarzucićconajmniejniezgrabnośćjęzykowąipotocznycharakter,zuwaginaswoje,jaksądzę
użytkowewalory,wdarłosiętakżedojęzykadoktrynyprawa.
5
Por.A.Gomułowicz,Podatnikapaństwo[w:]Procedurypodatkowe-gwarancjeprocesoweczyin-
strumentfskalizmu?,red.H.Dzwonkowski,Warszawa2005,s.63;W
.Łączkowski,Ekonomiczneisocjalne
prawaczłowiekaadobrowspólne[w:]Godnośćczłowiekaaprawaekonomiczneisocjalne.Księgajubileuszowa
wydanawpiętnastąrocznicęustanowieniaRzecznikaPrawObywatelskich,Warszawa2003,s.44in.