Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
31
myartystycznej20.Wpisywałaonaekspresjonizmabstrakcyjnywteleologicznie
rozumianątradycjęsztukieuropejskiej,którejównurtmiałstanowićkulmina-
cję.ZwieńczeniemodernizacjimalarstwawdrugiejpołowieXXwiekuzasilało
wtensposóbideologiękulturowegoimperializmuAmerykiwokresiezimnowo-
jennym21.Kluczowydlamoichrozważańartykułpromowałkoncepcję„malar-
stwawtypieamerykańskim”,którezdystansowałoinneprzejawynowoczesno-
ściwsztuce22.Wiarygodnośćtegowpływowegokrytykazaczęłajednaksłabnąć,
kiedypodkonieclat50.zostałdoradcągaleriikomercyjnych23.
IrvingSandler,krytyk„ARTNews”,przeprowadziłzkoleilicznewywiady
zekspresjonistamiabstrakcyjnymi,byłkuratorem,atakżeautorempierwszej
dysertacjinatemattegonurtu24.JeszczebardziejniżGreenbergwyśrubował
imperialistycznąnarracjęsukcesjiisukcesubiałychamerykańskichartystów.
Rozwijałjąpokoleniowo,promującideęsilnegocentrumkulturowego,niemalże
zawężającNowyJorkdoManhattanu25.
WilliamRubin,krytyk-formalista,równieżinstytucjonalniezwiązanyzMoMA
jakogłównykuratorDziałuMalarstwaiRzeźby,podjąłdziedzictwoBarraiwy-
pełniłlukęzwiązanąznieuwzględnieniemprzezjegoschematwykluwającego
sięnowego„izmu”26.Organizującwystawy,zasadniczoporuszałsięszlakami
wyznaczonymiprzezabstrakcyjnedrzewkoBarraizapisałsięwhistoriisztuki
nowoczesnejjakowspółtwórcakolekcjimuzeumprzy53rdStreet.Rozciągnął
pojęciemistrzostwaiarcydziełanapracePollocka,Newmanaorazinnycharty-
stówmalarstwabarwnegopolaipodobniejakBarr,chętniełączyłnowoczesną
sztukęamerykańskiejawangardyzesztukąetniczną,wówczasokreślanąpry-
mitywną.WrazzKirkiemVarnedoezorganizowałwystawę,jakamiałamiejsce
wMoMA:“Primitivism”in20thCenturyArt:AffinityoftheTribalandtheModern.
Bazowałaonanaczystoformalistycznychzestawieniachdziełmistrzówmoder-
20Por.wprowadzenieGrzegorzaDziamskiegodopolskiegotłumaczeniapismkrytyka.C.Gre-
enberg,Obronamodernizmu.Wybóresejów,przeł.G.Dziamski,M.Śpik-Dziamska,podred.
G.Dziamskiego,Kraków2006.
21BardziejszczegółowąanalizęikrytykękoncepcjiGreenbergaprzeprowadzamwczęścipo-
święconejClyffordowiStillowi.
22C.Greenberg,“AmericanType”Painting,dz.cyt.,s.210-211;tenże,Post-PainterlyAbstrac-
tion,[w:]tegoż,TheCollectedEssaysandCriticism,vol.IV
,ed.J.O’Brian,Chicago,London1993,
s.192-195.
23N.L.Kleeblat,Greenberg,RosenbergandPostwarAmericanArt,[w:]Action/Abstraction.Pol-
lock,deKooning,andAmericanArt,1940-1976,ed.N.L.Kleeblatt,NewYork2008,s.135-145.
24KrytycznienatematjegokoncepcjiwięcejpiszęwczęścipoświęconejClyffordowiStillowi.
25Zob.I.Sandler,TheTriumphofAmericanPainting:aHistoryofAbstractExpressionism,New
York1977;tenże,AbstractExpressionismandtheAmericanExperience:AReevaluation,NewYork
1992.
26W.Rubin,ArshileGorky,Surrealism,andtheNewAmericanPainting,„ArtInternational”,vol.
7,no.2,February1963,s.27.
