Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Stanbadań
11
antyepidemicznego,którezreguływdośćlapidarnysposóbwskazywałynasłaby
poziomhigienymiast,sprzyjającywybuchowizarazy.
ProblematykaepidemicznawodniesieniudoPrusKrólewskichdoczekałasiędość
obfitejliteraturydotyczącejgłówniewielkiejzarazyz1708i1709r.,któraszczególnie
zainteresowałabadaczyGdańska29,Elbląga30iTorunia31.
Dużąrolęwanaliziesystemówutrzymywaniawczystościmiastśredniowiecznych
inowożytnychodgrywająbadaniaarcheologiczne.Dlaniniejszejpracyszczególnie
wartościoweokazałysiępublikacjearcheologówprowadzącychwykopaliskanaterenie
Gdańska,wmniejszymzaśstopniuElblągaiTorunia,atakże(porównawczo)Wrocławia
orazinnychmiastRzeszynaprzestrzeniwiekówśrednichidobynowożytnej32.Literatu-
raarcheologicznawykorzystanawpracyprzedewszystkimodnosisiędotrzechgłów-
nychzagadnieńzwiązanychzuprzątaniemnieczystości,amianowicie:nawierzchniulic
(bruków)33,ulicznychrynsztokówikanałówodpływowych34orazkloak35.
29W
.Recke,DiePestinDanzigindenJahren1620,1624,1625,Mitt.d.Westpr.Gesch.ver.,27,1928,
s.14-16;E.Sieńkowski,DżumawGdańskuw1709roku.Studiumzdziejówepidemiologii,nArchiwum
HistoriiMedycyny”,32,1970,s.309-401;E.Kizik,ZarazywGdańskuodXIVdopołowyXVIIIwieku.
Epidemieorazliczbaofarwświetleprzekazównowożytnychorazbadaczywspółczesnych[w:]Dżuma,ospa,
cholera.WtrzechsetnąrocznicęwielkiejepidemiiwGdańskuinaziemiachRzeczypospolitejwlatach1708-
1711,red.E.Kizik,Gdańsk2012,s.62-75;E.Kizik,GdańskiElblągwczasachzarazy1709-1710roku
[w:]ibidem,s.99-111.
30J.Charytoniuk,WalkazepidemiądżumywElblągunapoczątkuXVIIIw.,Rocz.Elbl.,10,1985,
s.35-57.
31S.Salmonowicz,ToruńwobeczarazywXVIIw.,Rocz.Tor.,16,1983,s.241-256;K.Pękacka-Falkowska,
DżumawToruniuw1708roku.Wybraneaspekty[w:]Dżuma,ospa,cholera…,s.112-123.
32J.Piekalski,StanczystościśredniowiecznychmiastEuropyŚrodkowej.Zarysproblemuzpunktu
widzeniaarcheologa,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.271-277.
33C.Buśko,NawierzchnieulicśredniowiecznegoWrocławia,nArcheologicaHistoricaPolona”,5,1997,
s.117-133.
34A.Kola,PozyskiwaniewodyorazproblemściekówwśredniowiecznymToruniu[w:]100‑lecie
nowoczesnychwodociągówtoruńskich,Toruń1993,s.4-5;C.Buśko,Zapleczegospodarcześredniowiecznej
irenesansowejkamienicywrocławskiej.Urządzeniawodno‑kanalizacyjne[w:]ArchitekturaWrocławia.Dom,
red.J.Rozpędowski,t.1,Wrocław1995,s.89-104;Z.Polak,Średniowieczneinowożytneurządzeniasanitarne
odsłoniętewtrakciebadańarcheologicznychprowadzonychprzyulicyPowroźniczejwGdańskuwlatach
2002-2004,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.293-303;W
.Brzezowski,Urządzeniawodno‑kanalizacyjne
wdomachwrocławskichwXVIIiXVIIIw.,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.305-312.
35S.Schütte,BrunnenundKloakenaufinnerstädtischenGrundstückenimausgehendenHoch‑und
Spätmittelalter,Zeitschr.f.Archeol.d.Mittelalt.,Beihef4,1986,s.237-255;B.Herrmann,Parasitolo‑
gischeUntersuchungmittelalterlicherKloaken[w:]MenschundUmweltimMittelalter,hrsg.v.B.Herr-
mann,Stuttgart1986;C.Buśko,Zapleczegospodarcześredniowiecznejirenesansowejkamienicywrocław‑
skiej.Urządzeniawodno‑kanalizacyjne[w:]ArchitekturaWrocławia.Dom,red.J.Rozpędowski,t.1,Wroc-
ław1995,s.89-104;M.Marcinkowski,HigienaizdrowieelblążanwXVI-XVIIIwiekuwświetleodkryć
archeologicznych,Rocz.Elbl.,19,2004;R.Krzywdziński,Ściekiilatrynyśredniowiecznegooraznowożyt‑
negoGdańskawświetleźródełarcheologicznych,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,s.279-291;M.Marcinkow-
ski,„Miejscasekretne”wElbląguodXIIdoXIXwiekuwświetlewykopalisk,Kw.Hist.Kult.Mat.,53,2005,
s.313-318;R.Krzywdziński,WodociągiilatrynyklasztorudominikańskiegowGdańsku[w:]Archeologia
Gdańska,t.1,Gdańsk2006,s.239-259.
