Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wstęp
dokumentówdotyczącychtytułowejproblematykidlaGdańskaod1517r.,dlaTorunia
od1523r.,natomiastdlaElbląga-od1527r.
Odstąpiononatomiastodpomysłuwłączeniadonarracjikwestiisanitarnychwmia-
stachPrusKrólewskichwdrugiejpołowieXVw.,copodyktowanezostałoprzedewszyst-
kimnastępującymiwzględami:1)znacznymibrakamiwewidencjiźródłowej(zwłasz-
czawporównaniuzokresempóźniejszym);2)częściowymopracowaniemtytułowych
zagadnieńdlategoczasu(Quassowski,Czaja,Maciakowska);3)zbytszerokimchrono-
logicznie(aletakżeimateriałowo)ujęciemtematu.
Żadnychzastrzeżeńniepowinnanatomiastbudzićcezurakońcowapracy,którą
wyznaczawsposóbnaturalnykoniecfunkcjonowaniamiastPrusKrólewskich
wramachRzeczpospolitej:Elblągapo1772r.,GdańskaiTorunia-po1793r.Odzasa-
dytejpoczynionojednakkilkaodstępstw,wybiegającwpewnychwypadkachpoza
tecezury.Dotyczytowłączeniadorozważańzawartychwpracyczęściustawodawstwa
elbląskiego,powstałegopoinkorporowaniumiastadomonarchiipruskiej,azwłaszcza
istotnejdlatytułowychzagadnieńordynacjiooczyszczaniuulicz1773r.;wwypadku
Gdańskaczasamisięganodoaktówprawnychdotyczącychsprawsanitarnychpocho-
dzącychzokresunapoleońskiegoWolnegoMiasta(1807-1814).
Charaktermateriałuźródłowegozdeterminowałkierunekprowadzeniabadań,
acozatymidzie,równieżichwyniki.Skoncentrowanosiębowiemnadziałalności
legislacyjnej,aletakżeipraktycznejwładzmiejskichwzakresieutrzymywaniawła-
ściwegostanusanitarnegonapodległymimterenie.Zaakcentowanoprzedewszyst-
kimkwestieodnoszącesiędorealizowaniaprzezniepolitykisanitarnejsytuującejsię
wszerokopojętymnurcieokreślanymprzezwspółczesnychmianemnGutePolicey”
.
Przewagaźródełnormatywnychirachunkowychsprawiła,żegłównieskupionosię
naaspektachprawnychifinansowychdotyczącychsystemówutrzymywaniaczystości
wmiastachPrusKrólewskichXVI-XVIIIw.
Przedmiotemanalizstałysięzagadnienia,któreregulowanebyłybezpośrednioprzez
władzewramachichprerogatywustawodawczychzmierzającychdoodpowiedniegoisku-
tecznegoutrzymaniaczystościnatereniemiasta.Wychodzącztakiegozałożenia,badania-
miobjętogłówniekwestiesanitarnezwiązanezfunkcjonowaniemorganizmumiejskiego,
awięcodnoszącesiędousuwanianieczystościprzedewszystkimzmiejscpublicznych.
Wyjątekuczynionojedyniedladwóchspraw,wiążącychsięzresztąpośredniozesferą
publiczną,amianowicietyczącychsięuprzątaniaprywatnychposesjizdomowychśmieci
(którewkonsekwencjitrafiałynaogółnamiejskieplaceiulice)orazopróżnianiaiwywo-
żeniazawartościmieszczańskichkloak(czynnościtebyłybowiemrealizowanewramach
obowiązującegowmieścieprawaiprzyzaangażowaniumiejskichsłużbifunkcjonariuszy).
Zgodniezprzyjętyminapotrzebyrozprawyzałożeniamizrozważańwyłączononiektóre
kwestiewiążącesięzutrzymywaniemczystości-należytuwymienićproblematykęodno-
szącąsiędohigienyosobistejmieszkańców,wtymdosprawzwiązanychzwyposażeniem
domostwwurządzeniasanitarne(Szymańska),jakrównieżużytkowaniemłaźnipublicz-
nych(tematykatastaniesięprzedmiotemosobnegoopracowania).
Wniniejszejpracyniezmieściłysiętakżezagadnieniadotyczącekunsztówwod-
nychorazsiecimiejskichwodociągówipublicznychstudni-jakkolwiekpozornie
