Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Kluczowepojęciaiwyzwaniazwiązanezpolitykązagraniczną
konsekwencji,wynikającychznaturyczłowiekaczyspołeczeństwa”[Skolimowska
2013,s.172].Paradygmattenwwarstwieontologicznejstoiwopozycjidoparadygma-
tówracjonalistycznych(wtymdorealizmuiliberalizmu).Przedstawicieletegonurtu
uważają,że–popierwsze–danapolitykazagraniczna(tj.zachowanieaktorów
politycznychnasceniemiędzynarodowej)jestzdeterminowananietylkopoprzez
strukturymaterialne,aletakże,amożenawetgłównie,przezstrukturynormatywne
iideowe.nPodczasgdyneorealiścikładlinacisknamaterialnąstrukturęrównowagi
sił,amarksiścipodkreślalimaterialnąstrukturękapitalistycznejgospodarkiświato-
wej,konstruktywiściuważają,żesystemywspólnychidei,przekonańiwartościtakże
mającharakterstrukturalnyiwywierająogromnywpływnaaktorówspołecznych
ipolitycznych”[Reus-Smit2006,s.279].Podrugie,konstruktywiścistojąnastano-
wisku,żetożsamościaktorówpolitycznychispołecznychkształtująinteresy,acoza
tymidzie–działania,któresąpodstawądoformułowaniainteresówwpolityceza-
granicznej.Potrzecie,nkonstruktywiściuważają,żeczynnikiistrukturywzajemnie
nasiebieoddziałują.Strukturynormatywneiideowemogąwarunkowaćtożsamości
iinteresyaktorów,alestrukturyteniemogąistnieć,jeśliaktorzywiedząniewiele
otychpraktykach”[Reus-Smit2006,s.280-281].
Wartowspomniećjeszczeoparadygmacieglobalistycznym(neomarksistowskim),
którywomawianymwzględziejestinteresującywtymsensie,żewodróżnieniuod
wcześniejprzedstawionychparadygmatówkwestionujerealnośćpolitycznegopodziału
światanawzględniesuwerennepaństwa,postrzegającjewkategoriachglobalnego
podziałunacentrum(zarządzaneprzezkapitalistów)orazperyferie(zamieszkane
przezwspółczesnyprekariatiwyalienowanemasyludzkie).Relacjemiędzypań-
stwamicentrumapaństwamiperyferiisąprzytymzzasadynapięteikonfliktowe
[Czaputowicz2007,s.151].
Mówiącopolitycezagranicznejmamynauwadzepewienproces:(a)definio-
waniainteresóworazpotrzebiodpowiadającychimcelówpolitycznychdanego
państwaoraz(b)wyborumetodiśrodkówrealizacjitychżewśrodowiskumiędzy-
narodowym.
Potrzeby,interesyicelepolitykizagranicznej.Interesnarodowy(interespaństwa),
któregorealizacjajestnadrzędnymcelempolitykizagranicznej,jestróżniepojmo-
wanywujęciurealistycznymiliberalnym.Wtympierwszymstanowionimperatyw
pierwszoplanowy,któremupodporządkowujesięwszelkiestrategiewpolitycemię-
dzynarodowej.Jegorealizacjęwskrajnychprzypadkachzabezpieczasiępoprzezużycie
lubgroźbęużyciasiły.Wnurcieliberalnyminteresnarodowyjestnnegocjowalny”
zinnymiuczestnikamistosunkówmiędzynarodowych,wprzekonaniu,żewspół-
pracaprzynosiwięcejkorzyściniżtwardenobstawanieprzyswoim”.Podpojęciem
interesunarodowegomogąsiękryćprzeróżnetreści,począwszyodbezpieczeństwa
narodowego,askończywszynawizerunkumiędzynarodowympaństwa.Poszczególne
