Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
I.Kluczowepojęciaiwyzwaniazwiązanezpolitykązagraniczną
Sątonierzadkoefektywnejednostkipolityczne,któreniedająsięprzyporządkować
dokategoriipaństwsłabych(np.Tajwan–RepublikaChińska).
Częśćbadaczyjestzdania,żeparadoksalnieiglobalizacja,ipojawieniesiępaństw
słabychczypaństwupadłychwzmacniainstytucjępaństwanarodowego.Jesttak
dlatego,żezwykliludziewpaństwienarodowymwpierwszejkolejnościszukają
oparciaiochronyprzednegatywnymikonsekwencjamiglobalizacjiierozjipaństw
upadających,związanejm.in.zfalamimasowychemigracji.Wieluobserwatorów
zauważa,żepunktemzwrotnymbyływydarzeniaz11września2001roku,które
spowodowały,żezaczętoprzypominaćsobie,żedefactojedynymrealnymgwaran-
tembezpieczeństwanarodowegosąpaństwanarodowe,gdyżtylkoonewsojuszu
zinnymipaństwamiposiadająodpowiednienarzędziadlazapewnieniabezpie-
czeństwamieszkańcomdanegokraju.Wnawiązaniudowcześniejszychstwierdzeń
J.Habermasa,możnapowiedzieć,żenglobalizacjapowodujewzrostrolipaństwa,
takżewtymsensie,iżwymagaodniegowspółegzystencjiznowymisilnymiuczest-
nikamiwatmosferzerodzącychsięnawielupłaszczyznachwyzwań.Odnalezienie
siępaństwawnowejrolibędzieodniegowymagałozaadoptowaniasię,redefinicji
pojęć,atakżeformorganizacyjnych–swoistejkosmopolitycznejtransformacji”
[Dudek2008,s.441].ZdaniemStanisławaBielenia,nSystemmiędzynarodowy
zmierzawstronęnakładającychsięnasiebieróliodpowiedzialności,zudziałem
rządów,instytucjimiędzynarodowychisektoraprywatnego,aleniktznichnie
znajdujesięcałkowiciepodkontrolą”.Stwierdzaonjednocześnie,żenWartowięc
kierowaćuwagęnietylewstronęzanikuczykryzysupaństwa,ilewstronęodkry-
waniajegonowychmożliwości.Pozostajebowiemciągleaktualnestwierdzenie,że
odwłaściwegozrozumieniastatusuiaktywnościpaństwazależypoznanienatury
życiamiędzynarodowegowprzewidywalnejprzyszłości,chociażmogąoneprzestać
zachowywaćsięwtradycyjnysposób”[Bieleń2009,s.60-62].
2.3.Rosnącywsiłękonkurencipaństw
Narodzinynowożytnegosystemumiędzynarodowegozwiązanesązpojawieniemsię
państwnarodowychizdefiniowaniemzasadysuwerenności.Pokójwestfalski(1648)
kończącywEuropiewojnętrzydziestoletnią–wyznaczającostatecznykreszwierzch-
nictwucesarzaipapieża–otworzyłwEuropiecałkowicienowyetapstosunków
międzynarodowych.Ichpodstawąuczynionozasadęrównościsuwerennychpaństw.
Państwouznawanozawyłącznegouczestnikastosunkówmiędzynarodowych,po-
czynającodwspomnianychustaleńpokojuwestfalskiegozXVIIwieku–powstania
systemusuwerennychpaństw(ładwestfalski),przezokrestzw.koncertumocarstw
wXIXwiekuizasadyrównowagisił(ładwiedeńskiod1815)orazkruchyiniestabilny
ładwersalski(1919-1938),ażpoładzimnowojenny–ładjałtański(1945-1989).
