Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Rozdział1.Założeniateoretycznepracy
spojrzeniageograficznego,weryfikującegodotychczasowekoncepcjeteoretyczne,poszukującegouogólnie-
niaiprzeglądumechanizmówrządzącychtymiprzemianami.Pracamabyćpróbąwskazaniaróżnicwkształ-
towaniusięrozwojulokalnegowzależnościodtypupogranicza(starepaństwaczłonkowskie,stykstarych
inowychpaństwUE,UEainnekraje).
Samejgranicypoświęconooddzielnyrozdział,wktórymprzybliżonozwiązekpomiędzyprzenikalno-
ściągranicy,będącejpochodnąwystępowaniaprzejśćgranicznychistopniaichsformalizowania,awpły-
wemnaprocesyrozwoju.
Wgronieuwarunkowańrozwojuobszarówprzygranicznychwymienićmożna:
•
zawężeniepolarynkowego,
•
nierynkowenzałamanie”cennagranicy,
•
niedoinwestowanieinfrastrukturalnebędąceefektemperyferyzacji,
•
ograniczonypoziomzaufaniaspołecznego(myśleniewkategoriistereotypów),
•
dystansinstytucjonalny,rozumianyjakorozbieżnośćsystemówprawnychikulturowych,ograniczają-
cymożliwościwykorzystanianowegoczynnika,jakimjestinformacjabędącageneratoreminnowa-
cyjnośćsystemu.
Współcześniebadanianadwpływemgranicyobejmujątrzyzasadniczenurty:
•
npodejścieskupiającesięnaprzepływach,
•
podejścieskupiającesięnawspółpracytransgranicznej,
•
podejścieskupiającesięnaludziachiaspektachspołecznych”(Krok2006,s.50).
Wskazanypodziałniejestdokońcarozłączny,gdyżobejmujezasadniczotensamprzedmiotbadań,
atakżepowielaczęśćaspektówmetodologicznych.
Pierwszeujęcieodnosisiędoanalizywpływugranicyjakoprzeszkody,zakłócającegoswobodnącią-
głośćprzepływów.Jesttokonsekwencjąbrakówinfrastrukturalnych.Tensposóbpodejścianarzucamyślenie
dychotomicznecentrum/peryferie,stawiającobszaryprzygranicznewrolitychdrugich.
Tenwzorzecwyjaśnianiaścieżekrozwojuipolaryzacjiprzestrzennej,skądinądczęstobędącypodsta-
wąteoretyczną,straciłaktualnienaznaczeniu,szczególniewstosunkudorozwojulokalnego.Rozwójob-
szarówmetropolitalnychorazspołeczeństwoigospodarkasieciowaspowodowały,żewspółcześnieklasata
tworzyczęstoodrębnąligę,afaladyfuzji-skierowanadoobszarówperyferyjnych-niedajestosownych
impulsówrozwojowych.Stałosiętomotoremposzukiwanianowychrozwiązańwzakresierozwojulokal-
nego,utożsamianychzwizjąrozwojuzrównoważonego.
Granica-jakosztucznypodziałprzestrzeni-powodujeniekorzystnezjawiskawefektywnościza-
gospodarowaniatakichobszarów,copodkreślam.in.teorialokalizacjiLöscha(1961).Postrzegaongranicę
jakogeneratorkosztów,wynikającychzróżnicpomiędzyróżnymisystemamiwartościpoobustronachgra-
nicy.Podobnekonsekwencjedotycząteżteoriiośrodkówcentralnych(Christaller1933),wwynikunodcięcia”
częścizaplecza,rodząsiętrudnościwrozwojufunkcjicentralnych.Nowespojrzeniewynikazfaktuzmiany
funkcjigranicyorazrosnącejjejotwartości(pewnekorzyścizwiązanezróżnicącenikosztówczynnikówwy-
twórczych).Nurttenobejmujebadanianadtypologiągranic,reprezentowanem.in.przezpracęHartshor-
na(1936)czyKristoffa(1959).Wpisujesięwniegorównieżanalizaprzebiegugranicy,współpracytransgra-
nicznejiproblemówzniązwiązanych(Newman2003).
