Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Hugo,MeilhaczMallarmégo.Rozumiałem,żeżartowniśposiadał
wporównaniuztym,zkogożartował,umysłowośćbardzo
ograniczoną,alezatosłownikczystszy.SłownikpanideGuermantes
-prawiewtymstopniucojęzykmatkiRoberta-byłzachwycająco
czysty.Niewzimnychfalsyfikatachdzisiejszychpisarzy,operujących
archaizmamiodsiedmiuboleści,możnaodnaleźćstaryjęzyk
iprawdziwąwymowę,alerozmawiajączpaniądeGuermanteslub
zFranciszką;mającpięćlat,nauczyłemsięodFranciszki,żeniemówi
się„leTarn”,ale„leTar”,nie„Bearn”,ale„Bear”.Cosprawiło,
żewdwudziestymrokużycia,kiedymzacząłbywaćwświecie,nie
musiałemsięuczyć,żenietrzebamówićjakpaniBontemps:„Pani
deBearn”.
Skłamałbym,mówiąc,żeksiężnaniebyłaświadomatych
wsiowych,omalchłopskichrysów,którewniejprzetrwały,iżenie
wkładałapewnejkokieteriiwpodkreślanieich.Alebyłatouniejnie
tylefałszywaprostotawielkiejdamyudającejwieśniaczkęorazduma
księżnejdającejnauczkęparweniuszkomgardzącymchłopami,których
nieznają,ileartystycznyniemalsmakkobiety,znającejczartego,
coposiada,iniemyślącejpsućtegonowoczesnązaprawą.Podobnie
wszyscyznaliwDivesnormandzkiegorestauratora,właściciela
„WilhelmaZdobywcy”,którystrzegłsiępilnie-rzecznaderrzadka
-stroićswojejgospodywnowoczesnyzbytekhotelowy;będąc
milionerem,zachowałjęzykibluzęnormandzkiegochłopaipozwalał
gościomzachodzićdokuchni,abyoglądaćwiejskąmodą,samego
gospodarzaprzyrządzającegoobiad,którybyłmimotonieskończenie
lepszyijeszczedroższyniżwnajwspanialszychpalace-hótelach.
Wszystkierodzimesoki,znajdującesięwstarych
arystokratycznychrodach,niewystarczą;trzeba,żebysięzdarzyła
istotanatyleinteligentna,abyniegardzićtymisokami,abyichnie
zatracićpodświatowympokostem.PanideGuermantes
-nanieszczęściedowcipnaparyżanka-zachowała,kiedyjąpoznałem,
jedynieakcentswoichstron.Aleprzynajmniej,kiedywspominała
dziewczęcelata,znajdowaławswoimjęzykucośpośredniegomiędzy
naiwnymprowincjonalizmemasztucznościąliteracką;kompromis,
którytworzywdzięk„LapetiteFadette”GeorgeSandlubpewnych
legendwplecionychprzezChateaubriandaw„Pamiętnikizzagrobu”.
Rozkoszmojatobyłosłyszećzjejustopowiadaniaochłopach.Stare
nazwy,starezwyczajedawałytejsymbioziezamkuiwsicośnader
soczystego.
