Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Kulturaastosunkimiędzynarodowe
Wartojednakdodać,żeHuntingtonniebyłanipierwszym,ani
jedynym,któryzwracałbyuwagęnaczynnikkulturowywbadaniusto-
sunkówmiędzynarodowych.Należypamiętaćchoćbyotakichprekur-
sorachtegonurtu,jak:NiemiecOswaldSpengler(któryw1918roku
walarmującejpracyZmierzchZachodustawiałpytanieoprzyszłośćcy-
wilizacji,którejzagrażałybarbarzyńskiehordynadciągającezzahory-
zontu),AnglikArnoldToynbee,PolakFeliksKonecznyczyAmerykanin
PhilipBagby(Michałowska2005:176).Napoczątkulatdziewięćdzie-
siątychXXwiekugłośnobyłotakżeoksiążceKoniechistoriiFrancisa
Fukuyamy.Trudnojednakzaprzeczyć,żetoHuntingtonowiudałosię
znaczącowzmocnićparadygmatkulturowywnaukowymdyskursie.
Dotądjedyniekrótkonakreśliłem,wjakisposóbparadygmatkul-
turowyznalazłuznanie,zyskującjednocześnielegitymizację,wstosun-
kachmiędzynarodowych.Jesttojednakzaledwiepierwszykrokwob-
jaśnianiujegowpływunaprowadzonąprzezemnieanalizę.Wjego
ramachmożnabowiemwyróżnićtrzypodejścia,któreroboczonazwę:
1)konfliktowym,2)neokolonialnymoraz3)kooperatywnym.Chciał-
bympoświęcićniecomiejscanawyjaśnienie(nawybranychprzykła-
dach)mojegopunktuwidzenia,abypokazaćheterogenicznośćwspo-
mnianegoparadygmatu.
Konfliktowyparadygmatkulturowy
TegotypuujęcienieodparciełączysięzSamuelemHuntingtonem
iwspomnianąjużjegoksiążkąZderzeniecywilizacji.Możnawskazaćdwie
głównetezyzawartewjegopracy.Popierwsze,uważaon,żepoza-
kończeniuzimnejwojnysporyideologicznezostanązastąpioneprzez
konfliktykulturowe.Dodrugie,ideologiawnaturalnysposóbmusiała
ustąpićmiejscakulturze,gdyżDhistorialudzkościtodziejecywilizacji.
Niesposóbmyślećoniejwinnychkategoriach.Nahistorięskładają
siękolejnepokoleniacywilizacji,odsumeryjskiejiegipskiej,poprzez
klasyczną,środkowoamerykańską,pochrześcijańskąimuzułmańską,
atakżekolejneprzejawycywilizacjichińskiejihinduskiej”(Huntington
2007a:46).
CywilizacjesądlaniegoDorganizmamikulturowymi,niepolitycz-
nymi”.KontaktymiędzycywilizacjamiHuntingtondzielinatrzyetapy:
Dspotkań”,Dekspansji”iDinterakcji”.Wpierwszymwzajemnerelacje
miałysporadycznycharakter.Odkryciageograficznespowodowały
przejściedodrugiejfazy,wktórejpoprzezDnapór”Europynainne
regionyświatanarodziłsięZachód.Wtymmiejscuwartoprzytoczyć
jednązgłośnychtezHuntingtona,którystwierdził,żeZachódnie
podbiłświatadziękiwyższościswoichideałów,systemuwartościczy
