Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwikłaniwrelacjekorupcyjne:perspektywamłodzieży
Przesłankiniezbędnedopojawieniasiękorupcji,czysprzyjającejejrozrostowi
toprzedewszystkim:istnieniedobrawspólnego,którenależypodzielićpomiędzy
przedstawicieliokreślonejspołeczności,nadawanieuprawnieńosobomdorozdziału
danychdóbrorazutworzeniesystemupodziału,obieguiwymianytychdóbr(por.
Hankiss,1986,za:Rose-Ackerman,2001).Wstępnywarunekkorupcjistanowiroz-
różnienienadobropubliczneiinteresprywatny.
Płoskonka(2003)wskazujenamechanizmysprzyjającekorupcji,uwzględniające
trzyzagadnieniafunkcjonalne:
1.Brakjednoznacznegosposobupostępowania-niejasneuregulowaniaprawne
inadmiernauznaniowośćwładzywykonawczej,prowadzącanaprzykładdowy-
muszeńurzędniczych.
2.Brakjawnościpostępowania-nieprzejrzysteprocedurydecyzyjne,nierównydo-
stępdousługpublicznychiinformacjipublicznejoraz
3.Brakskutecznegosystemukontroliwewnętrznej-wzakresieocenyprawdziwo-
ścioświadczeńmajątkowychosóbpełniącychfunkcjepubliczne,nieskuteczność
audytuwewnętrznego,faktycznybrakosobistejodpowiedzialnościosóbzadys-
ponowanieśrodkamipublicznymi.
WtymkontekścieAgencjaBezpieczeństwaWewnętrznego(2004)wymienia
siedemkorupcjogennychsytuacji,występującychwdziałaniachurzędnikówadmi-
nistracjipaństwowejisamorządowej,instytucjipublicznychczypublicznychpod-
miotówgospodarczych:
•
pierwszasytuacjadotyczynadmiarukompetencjiwrękachjednejosoby,
•
druga–dowolnościwpodejmowaniudecyzji,wynikającazbrakujasnookreślo-
nychregułdziałania,
•
trzecia–brakunależytejdbałościodokumentacjęisprawozdawczość,utrudnia-
jącegokontrolęprocedurdecyzyjnych,
•
czwarta–słabościkontroliwewnętrznej,
•
piąta–nierównościwdostępiedoinformacji,wzakresiekorzystaniazpewnych
przywilejówczydóbrreglamentowanych,
•
szósta–brakuosobistejodpowiedzialnościurzędnikazapowziętezadania,
•
natomiastsiódmasytuacjaodnosisiędobrakuskutecznychrozwiązańantyko-
rupcyjnych.
Zkoleiwpotocznymprzekonaniu,zaistotneprzyczynykorupcjiuważanesątakie
czynniki,jakrozległanwładzaurzędnicza”orazniskipoziomwynagrodzeńurzędni-
ków(por.Cichocki,2012).Imwięcejjestobszarów,wktórychoddecyzjipracowni-
kaadministracjizależyrozpatrzeniesprawobywateli,tymwiększepoledonadużyć
idemonstracjidominującejpozycjiurzędnika.Totakżesposóbnazwiększanieswo-
ichdochodów,jednakaktualniepodkreślasię,iżbrakjestprzekonującychdowodów
owpływieniskichpłacnakorupcję.Wynikibadańnaukowychzróżnychpaństw
wskazująraczejnawielkośćiwładzęadministracjijakoprzyczynęzjawiska,aniżeli
niewysokiezarobki(por.Manow,2005).Możnawymienićprzykładykrajówwyso-
koskorumpowanych,gdzieuposażeniaurzędniczesą-biorącpoduwagępoziom
PKBnamieszkańca-stosunkowowysokie.Wsytuacjinatomiast,gdyadministracja
14
