Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Imagomundi…
jakobyprzedstawiałymapy
4
,zasadnajesttakżewodniesieniudowyobra-
żeńnarzymskichmonetachcesarskich.
Sposóbprezentacjistrukturyświatawikonografiimonetarnejjest,bez
wątpienia,dalekiodmodeluwłaściwegoprawdziwymdziełomkartografii.
Mapytezresztąwpraktycerzymskiejprzyjmowałyróżnąpostać
5
.Podą-
żająctropemWitruwiusza,którywspominaflorbeterrarumchorographiis
pictaitemquescripta”
6
,wyróżnićmożnadwieichkategorie.Pierwsząka-
tegorięstanowiłyitinerariaadnotata
7
.Byłynimimapydrogowe,ichkopie
iwypisy,ocharakterzeschematówtraspodróży,pozwalającepodróżnym
—urzędnikompaństwowym,równieżprywatnymosobom—zapoznaćsię
zdrogą,którąmusielipokonać.Najczęściejposzczególnemiejscowościwy-
mienianownichpokolei,podającdzielącejedystanse.Dowspomnianej
grupynależałynaprzykład:ImperatorisAntoniniAugustiitinerariaprovincia-
rumetmaritimum,najprawdopodobniejrównieżflmapa”Agryppyumiesz-
czonawporticusVipsanianaPoluMarsowymizawierającazapewnedane
ocałymorbisterrarum8.Drugąkategoriętworzyłyitinerariapicta9.Tewspo-
sóbplastycznydemonstrowałyukładpunktówgeograficznych,pokazu-
jącwłaściwościterenu,któryobejmowały,zapomocąschematycznychzna-
ków.DotejgrupyzaliczyćmożnanaprzykładplanMiasta—FormaUrbis
4BABELON1910,kol.133:fl[…]lesvaquesdelamer,symboledelapuissancemaritimedes
Perses;desconstellations;desserpents,desnuages,quesais-jeencore!”.Zob.otychmonetach
zportretemkrólaperskiegonaawersachizflmapą”okolicEfezunarewersach:JOHNSTON1967,
s.86—94;IDEM1971,s.75—76.
5Najstarszyrzymskiprzekazowykonaniumapyodnosisiędo174r.p.n.e.,kiedyT.Sem-
proniuszGrakchuspoleciłzawiesićwświątyniMaterMatutamapęSardynii(LIV.XLI28,10).
Por.D
ILKE
1985,s.148;N
ICOLET
1988,s.110.Oznajomościmapyijejużytkowaniuwświecie
rzymskimzob.np.KUBITSCHEK1919,kol.2100—2115;JANNI1984;DILKE1987a,s.234—257;IDEM
1987b,s.201—211;IDEM1988,s.194—201;BRODERSEN1995;IDEM2001a,s.137—148;IDEM2001b,
s.7—21;SALWAY2001,s.22—66.OwiedzygeograficznejstarożytnychRzymianzob.THOMSON
1948,s.169—350;NICOLET1988;IDEM[b.r.w.],s.11—17;DEROMANIS1992,s.223—274;PRONTERA
1992,s.275—317;opodróżachiwyprawachpoznawczychRzymianzob.CHEVALLIER1988;SAL-
WAY2004,s.43—96.
6VITR.VIII2,6.
7Por.np.HAAS45,2—3;AMBR.,expos.ps.CXVIII5,2;CIL13.9158=17/2.675;CIL13.8922
=17/2.489;CIL13.2861=17/2.409;CIL13.4085=17/2.676.
8Por.Itinerariaromana.Vol.1:ItinerariaAntoniniAugustietBurdigalense.Ed.O.CUNTZ.Lip-
siae1929;takżePLIN.,nat.III16—17;III37;VI139;XXXV25.MapaAgryppymiałaznaczenie
polityczneiideologiczne,niejakoilustrującresgestaeAugusta.Redagowanabyłamiędzy12
a2r.p.n.e.Niektórezdanych,jakiezawierała,stanowiływynikdoświadczeńAgryppy;ojego
wyprawienawybrzeżebałtyckieGermaniizob.P
LIN
.,nat.IV81;M.VipsaniAgrippaefragmen-
taadChorographiamspectantia(s.1—8).Por.DILKE1987b,s.207—208;NICOLET1988,s.108—130;
IDEM[b.r.w.],s.12—13;BRODERSEN1995,s.268—286.
9
Por.V
EG
.,mil.III6,4:fl[…]itinerariaprouinciarum,inquibusnecessitasgerebatur,non
tantumadnotatasedetiampictahabuissefirmentur,utnonsolumconsiliomentisuerumaspec-
tuoculorumuiamprofecturuseligeret”;DILKE1985,s.210,przypis1:sensszczegółowypojęcia
itinerariumpictumpozostajeniejasny.ZkoleiPliniuszStarszywspominaflcognitaAethiopiae
34
forma”(PLIN.,nat.XII19).
