Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romae
10
,odwzorowanieflinparietepictamItaliam”wświątyniTellus
11
,obraz
natakzwanejtarczyzDura-Europos
12
,przedstawieniamozaikizAmmaeda-
ra
13
.Takżeantycznywykazdrógimiejscowościuporządkowanywukładzie
graficznym,TabulaPeutingeriana,pierwotnie—onwzględniejegowzór—
będącyspisemdrógwrazzwyliczeniemodległościmiędzynajważniejszy-
mimiejscowościami,czylidefactowłaściwąmapą(drogową),wswejosta-
tecznejwersjiznanejnaucejestkopiąitinerariumpictum14.
Tylkojakomutacjęmaptejostatniejkategoriitraktowaćmożnaumow-
nie,napotrzebyniniejszegoopracowania,mapy-wyobrażenianamonetach.
Niechodziwtymwypadkuowierneodwzorowaniegraficznewiedzygeo-
graficznej,alewyłącznieomożliwośćichwyzyskaniawceluokreśleniastruk-
turyówczesnegoświata.Jesttomożliwedorealizacji,wiedzatabowiem
fragmentaryczniezakodowanajestwnichwpostacisymboli,uosobień,kon-
kretnychludów,plemion,krain,prowincji,rzek,miast,etc.,atakżeichnazw.
Zpewnościąniesątooweschematyczneikonwencjonalneznakistosowa-
newprawdziwychdziełachwspółczesnejkartografii,brakimteżwierności
wobecodwzorowywanejrzeczywistości,cojestpodstawowymwarunkiem
uznaniatakiegokomunikatuzamapę.Tworzącflobrazyświata”wwyobra-
żeniachwmennictwieimperialnym,Rzymianieniekierowalisiębynajmniej
względaminaukowymi—teoretycznymi.Przeznaczenietreścimonetbyło
przecieżinne.Dążeniemgłównymprzedsięwzięćpropagandowychzawsze
pozostawałolansowanieosobywładcyrzymskiegoiobrazowanieświata,
któremuprzewodził.Iwłaśniewtymcelupokazywanorównieżświatobcy,
którycesarzstarałsięsobiepodporządkować,zktóregomieszkańcamimu-
siałwalczyćalbonadktórymzwierzchnictwotytularnelubfaktyczneogła-
szał.Wefekcie,wyobrażeniawidniejącenamonetachtraktowanesąniejako
Wprowadzenie
10
Zob.R
ODRÍGUEZ
-A
LMEIDA
1981;I
DEM
1988,s.120—131;B
RODERSEN
2001a,s.138—140.Por.
FRONTIN.,aq.17,3oplanach(formae)akweduktówrzymskich.
11VARRO,rust.I2,1.Por.NICOLET1988,s.110;IDEM[b.r.w.],s.13.
12
Pochodzizokresu165—256/257,odnosisiędorejonuPontu,pokazujewybrzeżemor-
skieistatkidoniegosięzbliżające,wymienianazwykilkumiejscowości,dzielącejeodległości,
majednakznaczeniebardziejspektakularneniżużyteczne.F.CUMONT(1925,s.1—15)niewąt-
pił,żeznalezionyfragmenttoczęśćtarczy,jednakżeP.ARNAUD(1988a,s.151—161;IDEM1989,
s.373—387),podająctowwątpliwość,określazabytekjakopinax.Por.SHERK1974,s.560;BRO-
DERSEN1995,s.145—148;IDEM2001b,s.15—16.Zob.HOM.,Il.XVIII488—608;OV.,met.V187—
189;XIII110;LECOQ2004,s.11—41,otarczyAchillesa,ukazującejokrągziemskioblanywoda-
miOkeanosu,gwiazdozbiory,dwamiasta;HDT.V49—otablicytyranaMiletu,Aristagorasa,
naktórejwyrytybyłobrazmorzairzek.
13
DatowananaIII-IVw.;B
EJAOUI
1997,s.825—858;I
DEM
1999,s.16—23;B
RODERSEN
2001a,
s.141.
14
MapapowstałanajpóźniejnapoczątkuIIIw.,aleostatniejejopracowaniepochodziz1.po-
łowyVw.,średniowiecznypoemat(IXw.)mnichaimieniemDicuilzawierainformację,żeTeo-
dozjuszIIpoleciłskopiowaćiopracowaćnanowojakąśmapęZiemi,tuzwrot:fltotumbreviter
comprendimusorbem”—Divisioorb.11(s.20).Zob.szerzejLEVI,LEVI1978;IIDEM1981,s.139—
148;BOSIO1983;ARNAUD1988b,s.302—320;WEBER1998;SALVAY2001,s.43—47;wkwestiichro-
nologiipowstaniazob.np.BRODERSEN1995,s.107;IDEM2001b,s.18.
35
3*
