Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dunaj—Rzym.DoczasupryncypatuTrajanarzeka,wjejmilitarnymzna-
czeniu,byłabarierąchroniącąImperiumprzeduderzeniamidackimioraz
przeszkodądoprowadzeniaoperacjirzymskichwDacji.Oweemisjecesar-
skiepokazująnowejejznaczenie,którezostałodocenionewkontekściedzia-
łańwojennychTrajanaprzeciwDakom—jakoflsojusznik”idrogaprowa-
dzącadoświatabarbarzyńskiego,cosymbolizujegestobaleniaDacjiprzez
Dunaj.Wdwóchjednakpierwszychwypadkachikonografiaczynialuzjedo
wartościrzekijakotraktuwodnego.Tewyobrażeniamogąnawiązywaćdo
działańTrajanazmierzającychdorozbudowydróg,takżewodnych,codo-
kumentująinskrypcje8.
InaczejpokazanyzostałDunajwmennictwieMarkaAureliusza,również
prowadzącegowalkizbarbarzyńskimiwrogamizzatejrzeki.Jegosesterce
zlat171—172,typuVIRTVSAVGVSTIIMP(erator)VICO(n)S(ul)III,przedsta-
wiającesarza,którywrazzeswymwojskiemprzechodziprzezmostnaDu-
naju9.ClementH.Doddsądzi,żejesttoniesymbolicznyobrazprzekrocze-
niagranicy,leczpotwierdzeniefaktu,żeDunajzostałopanowanyistałsię
rzeką,zaktórąrozciągająsięterenypodporządkowanewładzyRzymu
10
.Jest
towszakżeinneprzedstawienieaniżeliwmennictwieTrajana:podczasgdy
naemisjachwcześniejszychograniczonosiędopostacibóstwaiarchitektury,
terazzamieszczonowikonografiiżołnierzykroczącychzacesarzem;ponad-
touprzedniotopersonifikowanyDunajwystępowałpostronierzymskiej,tu
napisodnosiczynizasługęwyłączniedoosobycesarza.Wtymprzypadku
rzekamaewidentniewymiargranicymiędzyImperiumRomanumaświa-
tembarbarzyńskim,jejprzekroczenieoznaczaprzejściedowrogiegosiłom
rzymskimświata.WmennictwiepozostałychwładcówzdynastiiAntoni-
nówwyobrażeńDunajuniema.Zapewnepowodemjestto,żepoanektowa-
niuDacjizarządówTrajanadoCesarstwaRzymskiego,napewnejdługoś-
cirzekastraciłaznaczeniejakogranicapaństwa,ponadtozapryncypatów
HadrianaiAntoninaPiusapanowałtuwzględny,aczprzerywanyzbrojny-
miincydentami,spokój.
WpołowieIIIstuleciapojawiłysięwpropagandziecesarskiejnawiązania
doRenu,rzekiważnej,ponieważflimperium,quodinlitoreOceaninonste-
terat,inripaRhenifluminisstaret”11.Biegowejrzekiwytyczałjednązdłuż-
szych,azarazemistotniejszychgranicCesarstwa,oddzielającjeodBarbari-
cum,skądmieszkańcyobszarówzareńskichatakowaliprowincjeImperium
Romanum.WyobrażenieRenu,znanejużwmennictwieIwieku12,nieobec-
newdobieAntoninów,opatrywałorewersyemisjiPostumusa,władcyflIm-
8
Np.CIL03.1699=8267=ILS5863;szerzejoszlakachlądowychiwodnych:R
OSSI
1972,
s.122—126;POPESCU1988,s.187—190;ŻMUDZIŃSKI2007,s.212—238.
9RIC3,M.Aur.,nr1047—1048;SZAIVERT,nr238.
10
D
ODD
1913,s.193—194.Por.D
OBIÁŠ
1932,s.128—131;R
OSSI
1972,s.136,141—142;G
ALI
-
NIER2000,s.141—142.
11FLOR.II30,39.
12RIC2,Domit.,nr259.
ImperiumRomanum:fines,provinciae
45
