Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Imagomundi…
żenienamonetachbyłobysymbolicznymukazaniemrozległościpanowania
Hadriana,rozciągającegosięażdooceanu.Możliwe,żetakiejejpojmowa-
nieodzwierciedlonezostałoteżwtreścibrązowychmedalionówHadriana,
naktórychumieszczonosylwetkicesarzawtodze,któremuRomapodaje
dłoń;uichstóp—personifikacjeZiemiiOceanusa,azwiązany,nagijeniec
stoizawładcą(rys.15)33.Podkreślićwypada,żewyobrażeniagranicImpe-
riumRomanumsąwmennictwiecesarskimincydentalne.Dopróbywyjaś-
nieniaprzyczyniistotytejrzadkościpowrócę.
Wizjabudowypaństwarzymskiego,którąodtworzyćmożnazdanych
pochodzącychzwyobrażeńmonetarnych,jestbardziejszczegółowa,jasna
ikonkretna.Wśródmonetcesarskichpodstawowągrupędoanalizytejstruk-
turystanowiątakzwaneemisjeregionalne.Sątoteemisje,wktórychprze-
wijająsięhasłowebądźikonograficznenawiązaniadookreśleńiatrybutów
poszczególnychprowincji,krain,regionówpaństwarzymskiego,dojegorzek
wewnętrznychimiastwnimleżących
34
.Nazwijmyjeprzenośnieimagines
provinciarummundi.Pojęcieprovinciatraktujmyprzytymumownie,pamię-
tającouwagachzgłoszonychprzezP.BieńkowskiegoiJ.A.Ostrowskiego.
Zauważająoni,żeniemożnamówićopersonifikacjachprowincjiwsensie
administracyjnym,aniteżopersonifikacjachkrajówikraingeograficznych.
Należybowiemuznać,żewsztucerzymskiejpokazywanoflludy”iflnaro-
dy”,nieprzedstawianopersonifikacjiprowincji,leczpersonifikacjęludują
zamieszkującego.Czasemjednafigurareprezentowałaobszar,naktórym
byłowięcejniżjednaprowincja(naprzykład:Galia,Germania,Hiszpania,
Mauretania),czasempojawiałysiępersonifikacjekrain,któreprowincjom
nieodpowiadały(naprzykład:Frygia,Libia),niekiedykrajiprowincjabyły
identyczne(naprzykład:DacjaiMacedonia).Niesątowięcprzedstawienia
prowincjiwadministracyjnymichpojmowaniu,alejakpiszeP.Bieńkowski,
flwszerszym,kulturalnym,etno-igeograficznymznaczeniu”.Kontynuuje:
flWidoczniechodzituoetnologiczne,geograficzne,ewentualniekulturalne
obwody,rzadkozaśopolityczneprowincje”,czyliczasemwyobrażonesą
flszczepy”,czasemflgeograficznelubkulturalnekonglomeraty,zawszejed-
nakbędąuosobieniaminacyj”35.Przedmiotemrozważańwniniejszymroz-
dzialeobjętesątepersonifikacjeflprowincji”,któreodnosząsiędogeograficz-
nychelementówjużfunkcjonującychwramachImperiumRomanum.Takie
zakreślenieramtematycznychstanowinawiązaniedodefinicjiW.Kaczano-
wicza.Podobniejakwjegorozważaniachnatematregionalizmówwpro-
pagandziecesarskiejwlatachkryzysuIIIwieku,pozasferązainteresowa-
33
TakątożsamośćsylwetekuosobieńleżącychustópparygłównejpodajeF.G
NECCHI
(2,
Adr.,nr48;GNECCHI3,Adr.,nr104).InaczejokreślajeP.L.STRACK(2,nr471):bóstwarzekiJu-
dea(?),s.139:Tellus,Tyber,Judea(?).Obecnośćjeńcaniejestaluzjądoświatazewnętrznego,
alenawiązujedozwycięstwanadżydami.
34
Emisjetebyłyprzedmiotemwieluanaliz,np.J
ATTA
1908;T
OYNBEE
1967;O
STROWSKI
1990;
METHY1992,s.267—295;EADEM1995,s.25—43;GARZÓNBLANCO1994,s.171—183.
50
35BIEŃKOWSKI1900,s.25,57,59;OSTROWSKI1990,s.19—21.
