Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
obronne,spełnieniepragnienia,wostatecznejinstancji–pragnie-
nianieświadomego”21.WSłownikupsychoanalizyautorzystresz-
czali:Dstrukturyfantazmatycznepróbująznaleźćswójwyraz,
znaleźćujściekuświadomościidziałaniuiprzyciągaćstalenowy
materiał”22.
Pojęciefantazmatuewoluowało.Wliteraturoznawstwiestało
sięnarzędziem,dziękiktóremuudawałosięopisaćto,coJanion
nazywałaDpodwójnościąrzeczywistości”–Dludziiduchów,jawy
isnu,zwyczajnościimarzenia”23.ŚlademtympodążyłaKrystyna
Kłosińska,którazapomocąkrytykifantazmatycznejinterpretowa-
łaopowiadaniaStefanaGrabińskiego,EmancypantkiBolesława
PrusaiJankęGabrieliZapolskiej24.Kłosińskąintrygowałświat
lęków,pragnień,pożądania–fantazmatównietylkobohaterów,ale
takżeautorów.Zastrzegała,żefantazmowanieniedotyczykażdej
aktywnościwyobraźniowej.Pisała:
Fantazmatprzedstawiaszczególnąrzeczywistość,któraoddzielanas
odrzeczywistościpercepcyjnej.Podmiotwyobrażasobie,poddajesięilu-
zji.Aletailuzja–wskazywałaJuliaKristeva–jeststabilna,uporczywa
ipodporządkowanawłaśnielogice:dlapodmiotuDjesttorzeczywistość
jegopożądania”25.
Wujęciusocjologicznymterminemfantazmatposłużyłsię
JacekKochanowski,którywstudiumpoświęconymprzemianom
tożsamościgejówzaznaczał,jakważneznaczeniemająbadania
fantazmatycznewhumanistyce.OdwołującsiędopracMichela
Foucaulta,rozszerzałproblemmarzeń,snówzwiązanyzfantazmo-
waniemnapraktykiDoporuwobecrzeczywistościinterpretowanej
21M.Janion,Projektkrytykifantazmatycznej…,s.14.
22Zob.hasło:Fantazja,[w:]J.Laplanche,J.-B.Pontalis,Słownikpsychoanalizy,
s.55.
23M.Janion,Projektkrytykifantazmatycznej…,s.5.
24K.Kłosińska,Fantazmaty.Grabiński-Prus-Zapolska,Katowice2004.
25Ibidem,s.18.
InterpretacjeLiterackie
15
