Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
tocechynależącedoobrazuojca”17.Towłaśnieojciecwyrastana
strażnikareligiiMojżeszowej,któramiałazacząćwywieraćwpływ
nanaródżydowskidopieropoprzemienieniusięwtradycję18.
Fantazmat
Namysłnadobrazemojcawiążesięzważnymterminem–fan-
tazmat.Szczególneznaczenietegopojęciaujawniłwswojejteo-
riiFreud.Fantazmatcharakteryzujesięstrukturąliteracką,dra-
matyczną.Torodzajscenariusza,który,jakpisałaprekursorka
krytykifantazmatycznejwPolsceMariaJanion,jestodgrywany
wwyobraźniiściślełączysięzpragnieniem,zpożądaniem19.Au-
torzySłownikapsychoanalizywspominająofantasmewhaślepo-
święconymfantazji:
Wjęzykufrancuskimpsychoanalitycyposłużylisięterminemfantas-
me,którenabrałosilniejszegofilozoficznegowydźwiękuniżodpowiednik
niemiecki.Zdrugiejjednakstronynieodpowiadaondokładnietermi-
nowiniemieckiemu,bowiemjegozasięgjestwęższy.Oznaczaonpewien
szczególnywytwórwyobraźni,niezaśświatfantazji,aktywnośćwyobra-
żeniowąwogóle20.
WedługJaniondużywpływnaupowszechnianieznaczeniasło-
wafantazmatmiałromantyzm,któryuwolniłjeodmedycznego
Dpatologicznego”rozumienia.Towówczaszostałydowartościowa-
netwórczośćwyobraźniowa,marzenia,sny.Wujęciufreudowskim
fantazmatistniejenagranicyrzeczywistościiimaginacji,toDsce-
nariuszwyobraźniowy,wktórymobecnyjestpodmiot;przedsta-
wiaon,wsposóbmniejlubbardziejzdeformowanyprzezprocesy
17S.Freud,CzłowiekimieniemMojżesz…,s.130.
18Zob.ibidem,s.150–152.
19M.Janion,Projektkrytykifantazmatycznej.Szkiceoegzystencjachludzi
iduchów,Warszawa1991,s.16.
20Zob.hasło:Fantazja,[w:]J.Laplanche,J.-B.Pontalis,Słownikpsychoanalizy,
przeł.E.Modzelewska,E.Wojciechowska,Warszawa1996,s.52.
14
InterpretacjeLiterackie
