Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
względunasubiektywnycharakterrelacjiwspomnieniowej-nieujmujejejwartości
źródłoznawczej27.
Wobecocenywiarygodnościprzekazuźródłowegostajesięoczywiste,żeinna
jestwiarygodnośćpoufnychraportówdyplomatycznych,ainnapamiętników,które
sąpublikowanepóźniej,czasemwielelatpoopisywanychzdarzeniach.Koniecepo-
kinapoleońskiej,któryuwieluuczestnikówwalkwzbudziłsmutekirozgoryczenie,
mógłnaprzykładnasilićkrytycyzmwobecprzeszłościczyteżskutkowaćwyolbrzy-
mieniemnegatywnychzjawisk(hiperbola),abyuwydatnićwłasnytrudczywysiłek,
dziękiktórympamiętnikarzchciałzasłużyćsobiewjeszczewiększymstopniuna
pamięćpotomnych.Historyk,przeprowadzającanalizę,musizwrócićuwagęnacel
pisaniapamiętnika(np.opisaćsweczynyiutrwalićjedlapotomności),sytuacjępo-
litycznąwmomenciepowstawaniazapisków,ryzykoubarwianiarelacjiwceluprzed-
stawieniaprzezautorawjaknajkorzystniejszymświetlesiebieiswoichdokonań,chęć
usprawiedliwiania,krytykirzeczywistości.Biorącpoduwagęspecyfikęźródełpa-
miętnikarskichwbadaniuhistorycznym-przedewszystkimsubiektywizmpiszące-
go,choćbyzarzekałsię,żepiszejaknajbardziejszczerze28-niemożnateżzapominać,
iżmimowszystkoprzeciętnypamiętnikarz,choćopisywałzastanąrzeczywistość
swoimioczyma,tojednakprzekazywałkonkretneinformacjeodanejepocehisto-
rycznej29.Woceniewiarygodnościporuszanychwtejpracyzagadnieńkwestiaupły-
wuczasuniemogłaspowodowaćistotnychzniekształceńprzekazu.Potwierdzeniem
jestto,żewopisiekrajuijegomieszkańcówpamiętnikarzesąwyjątkowozgodni.
Źródładyplomatycznemiałyzadanieczystoinformacyjne,azewzględunaich
poufnycharakterprezentowanywnichoglądrzeczywistościjestniezmiernieistot-
nydlapoznaniarzeczywistychproblemów.Bezpośredniezaśrelacjeświadków,opi-
syKsięstwaWarszawskiegoimieszkańców,jakiewyszłyspodpiórapamiętnikarzy,
sądoskonałymuzupełnieniemdyplomatycznychwywodów,tyczącychsięwyłącz-
niesprawpolitycznych,wojskowych,sytuacjigospodarczej,nastrojówspołecznych.
Wtymsensiemożnateprzekazyiopisyuznaćzawiarygodne.Francuskiwojskowy
byłvoyageurdunouveautype,podróżnikiemwkostiumienapoleońskiegożołnierza.
Mniejwrażliwynazabytkikultury,przywiązywałdużąwagędopraktycznejstrony
swegopobytu.Niedziwiwięc,żesporomiejscapoświęcałcennymzdzisiejszejper-
spektywyopisomterenu,klimatuiszlakówkomunikacyjnych,warunkommarszu
istacjonowaniaoddziałów30.Jegorelacjesąwięcpewnymoryginalnymzjawiskiem
natlefrancuskiejliteraturypodróżniczej.Relacjeteżyływprzekazachustnych,za-
27
S.Wojtkowiak,Naukipomocniczehistoriinajnowszej.Źródłoznawstwo.Źródłanarracyjne.Pamiętnik,
tekstliteracki,Poznań2003,s.48-49.
28
J.-R.Coignet,Cahiers,PréfacedeJeanMistler,del7Académiefrançaise,Paris2001,s.421.
29
J.Tulard,Nouvellebibliographiecritiquedesmémoiressurl’époquenapoléonienne,Genève1991,s.12-13.
30
N.Petiteau,Guerriersdel’Empire…,s.62-63.
16
