Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
MIESZKOCIESIELSKI
Ograniczeniakoncepcyjnemajązwyklesweźródłowprzyjmowanych,często
wsposóbbezrefleksyjnyiwrazztradycjąmyślową,założeniachzawężającychpole
możliwychrozważań.Upodstawgreckiejrefleksjidotyczącejrzeczywistościległy
m.in.dwazasadniczezałożenia,określmyjejakoZ1iZ2:
(Z1)podstawaontologicznarzeczywistościmacharakternieosobowy;
(Z2)podstawaontologicznarzeczywistościjestwiecznotrwała,tzn.niema
początkuiniemakońca.
Odsamegopoczątkufilozofiimyślicielepróbowaliwykazaćistnieniegłębo-
kiegopoziomurzeczywistości,podstawyontologicznej,którasamabędącnie-
uwarunkowana,warunkujepoziompowierzchniowy,bezpośredniodanyzmysłom.
Rozważanianadpodstawąrzeczywistościzilustrowaćmożnaprzykładowonauką
filozofówjońskichozasadziebytu-arche,którajest:
a)źródłem,czylipoczątkiemrzeczy,b)ujściem,czyliostatecznymkresemrzeczy,c)trwałą
podporąrzeczy(używającpóźniejszegoterminumożnabypowiedzieć:substancją).Krótko
mówiąc,nzasadą”(principium,arché)jestto,zczegosięrzeczywywodzą,dziękiczemusą,
wcosięrozpadną2.
Arche,podstawarzeczywistościjestnieosobowa,macharakternrzeczy”-jak
piszeG.Reale:uważanajestzan«cośboskiego»(toυειoν-rodzajnijaki)”3,lecz
bogiemosobowymniejest.E.Gilsonwtakichsłowachpodsumowujemetafizykę
greckąwinteresującejnastukwestii:
Grecypospołupróbowaliwytłumaczyćwszystkozapomocąjednejlubkilkuzasad,któresami
uważalizanrzeczy”4.
Podstawaontologiczna,będącczymśnieuwarunkowanymzkonieczności,jest
nniezniszczalna”.Trwawsposóbniezmienny,bezpoczątkuibezkońca.G.Realepisze:
nieśmiertelnośćzasadynietylkoniedopuszczakońca,lecztakżepoczątku.Ajeślitakjest,to
zostająnaruszonesamefundamenty,naktórychzbudowanezostałyteogonieigenealogierozma-
itychbóstw:to,coboskie,takjaknieumiera,taksamosięteżnierodzi;onojestnieskończone
iwieczne5.
2Reale2000,s.77.
3Ibidem,s.83.
4Gilson1982,s.38.Przykładowo,oideachplatońskichGilsonpisze:nAbyzrozumiećplatoń-
skąideęboga,musimysobienajpierwwyobrazićjakąśindywidualnążywąistotę,podobnądotych,
któreznamyzezmysłowegodoświadczenia.Alezamiastwyobrażaćjąjakozmienną,przypadkową
iśmiertelną,musimyjąpojąćjakointelektualniepoznawalną,niezmienną,koniecznąiwieczną.(ł)
Tuwłaśnieleżypowód,dlaczegoIdeaplatońskamożebyćbardziejboskaodboga,ajednakniebyć
bogiem”-ibidem,s.31.
5Reale2000,s.83.
