Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SebastianZawistowski
i
i
PróbademitologizacjiroliStalinawprzewrociepaździernikowym
NatematStalinairewolucjirosyjskiejnapisanobardzowiele.Powstałoset-
kiopracowań,artykułówibiografii.Jednakżewliteraturzewydanejwjęzyku
polskimniemażadnejpozycji,którawsposóbwyczerpującywyjaśniałabyjego
rolęwwydarzeniachpaździernikowych1917r.Jeżelichodziomonografie
obcojęzyczne,sprawawyglądapodobnie.Zmoichustaleńwynika,iżjedynie
RobertSlusserpodjąłsięstudiównadtymzagadnieniem
1.Swojebadania
zakończyłiopublikował22latatemu,costanowiodpowiedniodługiczas,aby
nanowoprzyjrzećsięzagadnieniu.
Literaturędotyczącąrewolucjirosyjskiejmożnapodzielićnatrzykategorie,
wobrębiektórychfunkcjonująokreślonewykładnieinurtyhistoriograficzne.
Pierwsząinajstarsząstanowiąautorzymonografiiprzygotowanychzpozy-
cjimarksistowskich,wktórychdowodzono,żewypadkipaździernikowebyły
dziejowąkoniecznościąimiałycharakterrewolucjisocjalistycznej.Ocenyte
formułowanonazamówieniepolityczneWKP(b)ipóźniejKPZR,którezjednej
stronyszukałylegitymizacjidlaswojejwładzy,zdrugiejstarałysięusprawie-
dliwićzbrodniekomunistyczne,popełnionewczasachstalinizmu.
Zkoleizwolennicykoncepcjiliberalnejuważają,żewydarzeniazjesieni
1917r.niebyłyrewolucją,leczzamachemstanuprzeprowadzonymprzez
fanatycznąmniejszość(bolszewików),którawsytuacjibiernościspołecznej
obaliłaRządTymczasowy.PoglądytestałysiępopularnewRosjiwkońculat
90.XXw.wśródhistorykówielitrządowych,gdyżzjednejstronyodzierały
rewolucjępaździernikowązjejdoniosłościspołeczno-historycznej,zdrugiej
pełniłyfunkcjęekspiacjidlaspołeczeństwarosyjskiego,obarczonego„brzemie-
niemwinyiskruchy”wokresiepieriestrojki.
Trzecinurtreprezentująhistorycyapolityczni,odrzucającyinterpretacjęli-
beralnąimarksistowską.Sątwórcamikoncepcjimówiącej,żeprzewrótbolsze-
wickibyłdziełemgarstkirewolucjonistów,alepopartychprzezmasystołeczne-
goPiotrogrodu.Gronotychuczonychuważa,żeowypadkachpaździernikowych
należymówićipisaćwoderwaniuodideologii
2.
1R.Slusser,StalininOctober.TheMenWhoMissedtheRevolution,Baltimore–London
1987.
2N.Werth,Państwoprzeciwspołeczeństwu.Przemoc,represjeiterrorwZwiązkuSo-
wieckim,[w:]S.Courtois[etal.],Czarnaksięgakomunizmu.Zbrodnie,terror,prześladowa-
nia,Warszawa1999,s.57–58.
