Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Język–historia–kultura
zwycięstwprzywykłych,ijużpodkoniecwojny,gdyichklęskajestnieuchronna.
Wówczaspisarzporównujeichdostadabłędnychowiec,zob.:
Boprzecietentysiącludzi,którywyprowadziłKanneberg,stanowiłczołoidumę
całejarmiiszwedzkiej;samitobyliweteraniokrycisławąwBógwieiluziemiach
iwBógwieilubitwach!Aterazotobiegalijakbłędnestadoowiecpoobszernym
przeciwległymbłoniu,ginącjakowcepodnożemrzeźniczymIII57.
Pojawiasiętakżewtedynacechowanenegatywnieokreśleniehultajstwo
szwedzkie,por.PodSochaczewemhultajstwoszwedzkieiniemieckieobległo
panaŁuszczewskiegoII170.Jakocollectivumwyrazhultajstwowznaczeniu
osobowym4zbiór,zgrajahultajów’znanyjestodXVIwieku(por.SPXVI,SPas,
SPXVII),notowanywpóźniejszychsłownikach:L,SWil,SW,SJPDoceniajuż
jakoprzestarzałe,wUSJPrównieżzkwalifikatoremprzestarz.a)4czynhultaj-
ski’,b)4banda,zgrajahultajów’.
Szwedziopisywanisąrównieżjakoludubogi,żyjącywbiednymkraju,onie-
urodzajnejziemi,łupieski,dlaktóregowojnabyłaokazjądozdobyciabogatych
łupów,wzbogaceniasię,por.:
Natenwidoknowyokrzykwyrwałsięzpiersiwszystkichżołdaków,mianowicie
rodowitychSzwedówprzywykłychdonagiej,biednejidzikiejprzyrodywkraju
ojczystym.Sercałupieskiegoaubogiegoluduwezbrałypragnieniemzagarnięcia
tychskarbówidostatków,którewpadałyimpodoczy.I195.
OprócznazwyetnicznejSzwediprzymiotnikaszwedzkiwróżnychpołącze-
niachwyrazowych,pojawiasiętakżenazwaSkandynaw(3)iprzymiotnikskan-
dynawski(3),np.:
umieraliwmilczeniuSkandynawowie,zgodniezeswąsławą,jaknażołnierzyprzy-
stało.III219;nowyduchzdawałsięnagleożywiaćstrudzoneszeregiSkandynawów.
III42;żołnierzydoniegozcałegonaroduskandynawskiegowybieranoIII86;Burza
straszliwazawisłanadgłowamiskandynawskichnajezdników;ziemiasama,lubo
pokrytaśniegami,poczęłaparzyćichstopyII375;wypowiadanowojnęnaśmierć
iżycieskandynawskimnajezdnikomII505.
OstatniedwaprzykładywskazująnainnąnazwęSzwedów,nieetniczną,
najezdnicy.WyrazznanyjestwtejpostaciodXVIwieku,zob.SPXVI(najeznik9,
najezdnik8,najeźnik1obokpojedynczychpoświadczeńformacji:najeżdżacz,
najeżdżca,najeźdźca),L,SWil,SW,SJPDprzestarz.,wUSJPbrak.Archaiczna
