Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kolonializmieuropocentryzm
27
Europocentryzmjestwięcpodstawątworzeniaprzezmieszkańców
Zachoduswoichwyobrażeńoświecie.Wykorzystywanymidotego
narzędziami,zdaniemArjunaAppaduraia,są:wspomnianaesencjaliza-
cjaorazegzotyzacjaitotalizacja.Esencjalizacjapoleganaprzypisywaniu
określonymzjawiskompewnychwyidealizowanychcech,cojestDulu-
bionymsposobemcharakteryzowaniaInnych”.Egzotyzacjapolegana
podkreślaniukontrastumiędzynamiaInnymi,uczynienieróżnicpo-
międzyDja”aDinny”jedynymikryteriamiporównania.Wreszciemamy
doczynieniaztotalizowaniem,polegającymnatakimprzedstawianiu
specyfikimentalnościbądźpraktykidanegospołeczeństwa,którezcech
szczególnychtegospołeczeństwaczyninietylkojegoistotę,lecztakże
jegototalność.Cechytezostajączęstobezzasadnierozciągniętewprze-
strzeniiczasie(Appadurai1999:235-236).Zesencjalizującymi,egzo-
tyzującymiitotalizującymiopisamikrajówimieszkańcówAmeryki
Łacińskiejbędziemyczęstospotykaćsięprzylekturzepolskichksiążek
podróżniczych.Wartowięcnasłowaindyjskiegobadaczazwrócićjuż
terazuwagę.
DOrientalistycznahipokryzja”jestskładnikiemnowoczesnegosy-
stemu-świata,któraodciskananimswojepiętno.Najlepszymtego
przykłademjestpoczucieDmisjicywilizacyjnej”,Dmisjimodernizacyj-
nej”czyDmisjirozwojowej”jakąZachódmusinieśćinnymcywiliza-
cjom,gdyżDjestwnichcośtakiego,coczynijeniezdolnymidoprzej-
ściado»nowoczesności«.Zastygływbezruchu,popadającwswego
rodzajukulturowyszczękościsk,którymożnauznaćzachorobękultury”
(Wallerstein2007:91).
Wallersteinzwracauwagę,żepo1945rokusystem-światzostał
gwałtowniezaatakowanyodwewnątrziczęścioworozmontowany,naj-
pierwprzezruchynarodowowyzwoleńcze,następniezaśprzezświa-
towąrewolucję1968roku.Dostrzegakoniecznośćzastąpieniatego
umierającegosystemu-światanowym,którybyłbyznaczącolepszy,
atakżekoniecznośćrozważeniasposobówrekonstrukcjinaszychstruk-
turwiedzy,takabyśmymogliniebyćorientalistami.DNiebycieorien-
talistąoznaczaakceptacjętrwałegonapięciamiędzypotrzebąuni-
wersalizacjinaszychspostrzeżeń,analizisądówwartościujących
apotrzebąobronyichpartykularnychkorzeniprzedatakamizestrony
innychpartykularnychspostrzeżeń,analizisądówwartościujących
wysuwającychroszczeniadouniwersalności.Potrzebujemyjednocześ-
nieuniwersalizowaćto,cojestnaszympartykularyzmem,ipartykula-
ryzowaćnasząuniwersalnośćwswegorodzajunieustannejdialektycz-
nejwymianie,pozwalającejnamodkrywaćnowesyntezy,któresą
oczywiścienatychmiastkwestionowane”(Wallerstein2007:64).
Wallersteinkrytykujejednaknietylkoeuropocentrycznybinaryzm
wpostrzeganiuświata,aletakżeDpokusęodwróceniahierarchii”,którą
