Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podmiotorzekającyotym,że„bytjest”,stanowizawszeelementtego,
oczymorzeka1bytu.Określenia:„świat”,„rzeczywistość”,„wszystko,
coistnieje”,„byt”,niemająwrzeczysamejdesygnatu.Sformułowanie:
„wizjaświata”1wbrewtemu,copodpowiadaintuicjaczyzdrowy
rozsądek1niemaracjiistnienia.JakpiszeLeszekKołakowski,„nie
majęzykawszechobejmującego;ilemożliwychpunktówwidzenia
otwierającychperspektywęnaBytiNicość,tylemożliwychjęzyków1
czylinieokreśleniewiele.[...]Niekiedymożemyprzenosićsięzjedne-
gopunktuwidzeniadodrugiego,nietracączpamięcipoprzedniegowi-
doku,iwtensposóbpostrzegaćprawdęwielu[...]perspektyw,które
sprowadzonedowspólnegojakobyjęzykakolidujązesobąwzajem.
Leczczęściejtrzymamysięjednegopunktuobserwacyjnego,doktóre-
goprzywiodłynaszarównonieodpartesiłynaszejcywilizacji,jakina-
szewłasneumysłowepreferencje,naszepokusyipragnienia.Wówczas
tojaimójsąsiadrzeczywiściepostrzegamycoinnego”12.Każdajed-
nostka,przyznającsiędo„swojego”języka,przypisujemujednocze-
śniewyłączność.Ijesttonaturalne.„Jakże1pytaKołakowski1mam
trwaćprzydanymjęzyku(czyjakimśkącie,zktóregopatrzęnaświat,
alboreguleinterpretacjicałościdoświadczenia),nieprzyznającmu
uprzywilejowanejpoznawczejdzielności?Ajeślipretendujędodyspo-
nowaniawyższym,czymożenawetabsolutnymjęzykiem,toalbo
nadawałbysięontylkodomówieniaoinnychjęzykach,niezaśorze-
czywistości,doktórejsięodnoszą,albobyłbystandarowymjęzykiem,
zaśinne1jegoniekompletnymidialektami.Wdrugimprzypadkujest
torzeczywiścieboskijęzykabsolutny,zawierającywszelkiewyobrażal-
nepunktywidzenia.Języktakijestniemożliwy;nawetBóg,przema-
wiającustamiproroka,musiałsięprzełożyćnajęzykludzki;przekład
jest1cosięprzyznaje1zniekształcony,anambrakdostępudoorygi-
nału”13.„Niemadostępudoepistemologicznegoabsolutuaniuprzywi-
lejowanegodojściadoabsolutnegoBytu,któremogłobydaćwrezulta-
ciewiarygodnąwiedzęteoretyczną(toostatniezastrzeżeniejestotyle
niezbędne,żeniemożemyaprioriwykluczyćrealnościdoświadczenia
mistycznego,któreumożliwiałobyniektórymówdostępuprzywilejo-
wany;alewteoriędoświadczeniategoprzekućsięnieda)”14.Każda
koncepcjaorganizacjiżyciazbiorowości,podkreślaKołakowski,„jest
kwestiąnaszegowyborupomiędzywszelkimimożliwymijęzykami”15.
Zasadyorganizacjiprocesuprzetwarzaniadóbrnaturyiichpodziału,
12L.Kołakowski:Horrormetaphysicus.Warszawa1990,s.123.
13Ibidem,s.124.
14Ibidem,s.119.
15Ibidem,s.120.
10
