Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
StanisławOwsiak
intensywnośćniedająpodstawdooceny,żetkwiącewmechanizmierynkowym
siłyautoregulacyjnesązdolnedoprzywróceniarównowagisystemowiekono-
miczno-społecznemu,tokoniecznejestpodjęcieprzezpaństwodziałania
sanacyjnego.Koniecznośćtakiegodziałaniapaństwawobeczawodności
mechanizmurynkowegowynikanajczęściejzgłębokichniedostosowaństruktu-
ralnych,którepojawiająwfunkcjonowaniumechanizmurynkowego,arutyno-
wadziałalnośćinstytucjipaństwaokazujesięzasłaba,spóźniona,stądniesku-
teczna.
Wkażdymmechanizmieekonomiczno-społecznymwystępująnewralgiczne
elementy.Zaliczasiędonichbezwątpieniasferapieniężna(finansowa)gospo-
darki.Wysokistopieńwrażliwościsferypieniężnejwynikazcharakteruwspół-
czesnegopieniądzaijegozwiązkówzesferąrealną
3.Wśródcechdzisiejszego
pieniądzazwracauwagęzwłaszczasposóbjegoekonomicznegozabezpieczenia.
Stanowijemasatowarówiusługjakoefektpracyczłowieka.Sammechanizm
tworzeniawspółczesnegopieniądza(bankcentralny–bankikomercyjne)za-
wierawsobienaturalneźródłanapięć(kryzysów)finansowych.Dziejesiętak
wtedy,gdynastępujepoluzowanie,albo–jeszczegorzej–zerwaniewięzi
pieniądzazjegozabezpieczeniem(sferąrealną).
Innąprzyczynąpotencjalnychzjawiskkryzysowychwsferzepieniężnejsą
stosunkiwłasnościowe.Wprawdzieinicjatorprocesutworzeniapieniądza–bank
centralny–jestinstytucjąpubliczną,alebankikomercyjne,kreującepodstawo-
wąmasępieniądzafunkcjonującegowgospodarce,stanowiąwłasnośćprywatną.
Znaczeniastosunkówwłasnościowychwsferzepieniężnejniemożnarzecz
jasnaprzeceniać,gdyżbankikomercyjnemogąrównieżbyćwłasnościąpaństwa
(spółdzielni),alefaktwłasnościprywatnejutrudniakontrolępaństwa(banku
centralnego)naddziałalnościąbankówkomercyjnych.Wartozauważyć,że
częściowelubcałkowiteprzejęcieprzezpaństwobankuwwarunkachjego
kryzysu(upadłości)zmienianietylkostosunkikapitałowewtakimbanku,ale
teżzmieniapozycjępaństwa(rządu,bankucentralnego)–wzmacniają
wzakresiezarządzaniainadzorunadprzejętymbankiem.
Obecnykryzysfinansowyzmuszadoponownejweryfikacjispojrzeniana
istotęwspółczesnegopieniądza.Przyanaliziestosunkówpieniężnychdominuje
segmentacjapieniądzanaśrodkipubliczneiprywatne,przysilnymeksponowa-
niuodrębnościtychdwóchrodzajówstrumienipłatności.Podejścietakiejest
wyrazemniezrozumieniaekonomicznejistotywspółczesnegopieniądza,co
możeijestźródłemzjawiskkryzysowych.Obiektywnierzeczbiorącniemaani
3Literaturapoświęconateoriiorazanalizieempirycznejkryzysówfinansowychjestniezwy-
kleobszerna.Por.np.F.S.Mishkin,AnatomyofFinancialCrisis,„NBERWorkingPaper”1991,
No3934;Kryzysybankowe.Przyczynyirozwiązania…;J.K.Solarz,Zarządzanieryzykiem
systemufinansowego,WNPWN,Warszawa2008.
