Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
ludzkich)jesttzw.założenieoracjonalności,zgodniezktórym
masowezachowanialudzkieracjonalne,tzn.stosująwłaściwe
środkidoosiąganiadanychcelów12.
Razjeszczewartopowtórzyć,żetakieujęcieracjonal-
nościzhermeneutykąniewielemawspólnego,jeżeliweź-
miemypoduwagęfakt,żehermeneutykaznajdujesiępo
stronieantynaturalizmumetodologicznego,dystansującego
sięodmetodnaukprzyrodniczych,aleiodujęćlogikifor-
malnej.Abardziejkonkretnie:hermeneutykadystansuje
sięodracjonalnościpojmowanejjakowyjaśnianie,czyto
wkategoriachprzyczynowo-skutkowych-jakdziejesięto
wnaukachprzyrodniczych;czytowkategoriachsztucznie
konstruowanychmatematycznychschematówwniosko-
wań-jakdziejesiętowmetodologiiugruntowanejwlogice
(przykładKmity).Wperspektywiehermeneutycznejracjo-
nalnośćpojmowanajestjakorozumienie,któregoniedaje
sięzredukowaćdojakiejśproceduryczymetody13,stanowi
onobowiemosposobieludzkiegobycia-w-świecie,amó-
wiącjeszczeinaczej:rozumienieoznaczaegzystencjalne
zaangażowanie,implikującenieuchronnieprzezwyciężenie
rozszczepienianapodmiotiprzedmiot14.Osprawachtych
będziejeszczeszerzejmowa.
Problemracjonalnościwbardziejzłożonysposóbuj-
mujeJürgenHabermaswswejsłynnejpracyzatytułowa-
nejTeoriadziałaniakomunikacyjnego15.Niematuwpraw-
12JanSuch,MałgorzataSzcześniak,Filozofianauki.Poznań1999,
s.14-15.
13Zob.GianniVattimo,Rozumhermeneutycznyarozumdialektyczny.
W:Myślmocna,myślsłaba,op.cit.,s.124-127.
14Zob.RichardE.Palmer,Hermeneutics.InterpretationTheoryin
Schleiermacher,Dilthey,Heidegger,andGadamer.Evanston1969(tuczęść
zatytułowana:HermeneuticalManifestotoAmericanLiteraryInterpre-
tation).Fragmentyteczęściejbyłypublikowanepopolskujako:Richard
E.Palmer,Manifesthermeneutyczny.(Fragmenty).Tłum.M.Król,W.Lubo-
wiecki.ΠPamiętnikLiteracki”1992,nr1,s.151-153.
15JürgenHabermas,Teoriadziałaniakomunikacyjnego.T
.I:Racjonal-
nośćdziałaniaaracjonalnośćspołeczna.Tłum.A.M.Kaniowski.Warszawa
1999.