Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•WPROWADZENIEDOTOMUII•
żedziękijezuickiejperswazji-wsupremacjipapieskiego(irzymskie-
go)autorytetulWyrazistaiznaczącaobecnośćwłoskich,hiszpańskich
orazportugalskichojcówTowarzystwaJezusowegowRzeczypospo-
litejprowokowałaszlachtęjeszczezaZygmuntaIIIdoumacniania
postawksenofobicznychizarazemantyabsolutystycznych,coznaj-
dowałowyrazwulotnympiśmiennictwierokoszowymczywogóle
wpolskiejpublicystyceantyjezuickiej,robiącejzresztąmiędzynarodo-
wąkarieręlOskarżanojezuitów,importującychdoRzeczypospolitej
obcąjejhiszpańskąduchowość(azwłaszczasubordynacjęidyscypli-
nę),ozainspirowaniezabójstwaHenrykaIVweFrancji,oczywiście
ochciwośćiżądzęwładzy,wypominanokonfliktzAkademiąKrakow-
ską,aprzedewszystkimpodżeganiekróladotłamszeniaszlacheckich
wolnościlRóżnicewartościwdziedziniepolitykiokazywałysięmoże
najbardziejjaskrawewłaśniewodniesieniudokrajuKrólówKato-
lickich;przywiązanadoideałówrepublikańskichsarmackaszlachta
zniejakimzdumieniemodkrywałapodczaskolejnychelekcji,żejej
politycznewsparciemiałobyćnietyleprzedmiotemdyplomatycz-
nychzabiegówHiszpanów,ile…łaskawieudzielonymjejprzeznich
samychprzywilejem(zoblrozprawęMatyldyUrjasz-Raczko)lNiepo
razpierwszyzresztąwpolskichdziejach(bywspomniećosławione
RadyKallimachowe)kulturowejipolitycznejinspiracjiPołudniaprzy-
pisywanotreścizłowrogie,godzącewdrogocennąwolnośćnarodu
RzeczypospolitejlZupływemlatjednak,gdykolejnegeneracjemło-
dzieżyszlacheckiejnabywaływjezuickichkolegiachjakiejtakiejogła-
dy,aprzedewszystkimćwiczyłysięwkompetencjachretorycznych,
warunkującychprzecieżwpolskiejrzeczywistościzaangażowanie
obywatelskie,strategiepolityczneTowarzystwaJezusowegowRzeczy-
pospolitejorientowałysięjużcorazbardziejnatych,którzyfaktycznie
sprawowaliwniejrząd-magnatówiszlachtę,aideeumocnieniawła-
dzykrólewskiej(widocznejeszczewśródpierwszegopokoleniapol-
skichjezuitów)odeszływniepamięćl
PoczuciewspólnotyzkatolickimPołudniemułatwiałoimpor-
tykulturowe,zwłaszczawEuropieskonfesjonalizowanejlGdyzna-
jomośćjęzykówwernakularnychpółnocnejEuropy(wyjąwszyruski
iniemiecki,doXVIwlrównieżczeski)byławRzeczypospolitejbar-
dzorzadka,tojużwłoski,aoddrugiejpołowyXVIIwltakżefrancuski
~13~
