Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Nieuwzględnimyteżwpływówobcychwynikłychzwalkzbrojnych,awięc
przejmowaniaobcychwzorówodprzeciwnika,zktórymwalczono.Intereso-
waćnasbędzietylkopokojoweprzenikaniewpływówwynikłezewspółdziała-
niaiwspółpracywojskowej,awięcuwzględnienietegowszystkiego,cołączyło
naszpaństwamiościennymi,aniedzieliło.Starającsięokreślićmiejscepol-
skiejwojskowościmiędzywojskowościąwschodniąazachodnią,będziemy
usiłowaliodwołaćsiędoliczbifaktów,ztymjednakzastrzeżeniem,żewszyst-
kiewykorzystaneprzeznasliczbybędądanymijedynieprzybliżonymi.Zary-
sowanymwyżejcelombadawczympodporządkowanyzostałukładpracy.Skła-
dasięonazrozdziałówpoświęconychżołnierzomtychnarodowości,które
odegrałynajważniejsząrolęwarmiikoronnej.Zewzględunaograniczonąob-
jętośćpracy,pominąćmusieliśmykwestieudziałuwsłużbiekrólewskiejWło-
chów,Inflantczyków,Ślązaków,Prusaków,Pomorzan,itp.Tegrupyzaciężnych
stanowiącetematodrębnychstudiówuwzględnionezostałyjednakwkończą-
cymcałośćpodsumowaniu,którejestwyciągnięciemwnioskówzustalonej
strukturynarodowościowejwojska.
Niechodzinamjednakoliczbowewykazycudzoziemców,awięcostaty-
stycznyobrazwedlewybranychprzekrojówchronologicznych.Ważnajestteż
dynamikazmianzachodzącychwtymzakresiewwojskuzaostatnichJagiello-
nów.Uchwycićwięczamierzamyokresyintensywnegonapływuobcychżoł-
nierzy,przedstawićmotywypodjęciaprzeznichsłużby,dostrzeczaistniałeza-
leżnościiprawidłowości1.Elementycharakterystykiczerpanetubyćwinny
zarównozproblematykiżyciawojskowego,jakicywilnego.Badaćwięcbę-
dziemypochodzenienarodoweżołnierzy,analizującichgrupywedługstopni
wojskowych,rodzajówwojska,kryteriówzawodowych,jednostekorganiza-
cyjnych,omawiaćteżbędziemykwestieuzbrojeniaitaktyki.Interesowaćnas
będziebrońcharakterystycznadlakażdejnacji,dziękiczemuteżbędziemożli-
weuchwyceniewpływówobcychwpolskiejtaktycewalki.Postaramysiępo-
znaćprzemianyorężanoszonegowarmiikoronnejistwierdzić,czymieszczą
sięonewogólnoeuropejskichtendencjachrządzącychrozwojemrenesanso-
wegouzbrojenia.Skupimysięzasadniczonadwóchrodzajachwojska:piecho-
cieijeździe.Szerszebowiemuwzględnienieartylerii,inżynieriiwojskowej
iflotywojennejwymagałobyznacznegoposzerzeniapracy.Zaznaczymynato-
miastsłużbęobcokrajowcównadworzekrólewskim.Wielubowiemdworzan
zpocztównadwornychotrzymałomisjeściślewojskowezwiązaneztoczącymi
siędziałaniamiwojennymi.
Zdrugiejstronyinteresowaćnasbędzienietylkoprzynależnośćpaństwowa
iskładetniczny,alerównieżmiejscezamieszkaniażołnierzyprzediposłużbie,
wskazującenarolęwojskawobcymosadnictwienaziemiachpolskich,wpolo-
1Postaramysięwięcdotrzećdotychmechanizmów,októrychA.Mączakpisał:uWielkąróżnorod-
nośćsposobówimetodmożnaująćwschematkilkustopniowejrekrutacji,wktórejdominowałypra-
warynkowebądźteżróżnorakiezależnościipowinności;wwieluwypadkachrozdzielanietych
czynnikówbyłobyzabiegiemsztucznym”.A.Mączak,Rządzącyirządzeni.Władzaispołeczeństwo
wEuropiewczesno-nowożytnej,Warszawa1986,s.104.
